Έγραψα το παρακάτω νηστειοδρόμιο για την Ομάδα μας. Παρακάτω μπορείτε να το δείτε σε μορφή εικόνων bmp σε δύο μέρη. Κάνετε κλικ πάνω στις εικόνες για μεγέθυνση και αν το επιθυμείτε μπορείτε να τις σώσετε στον υπολογιστή σας με δεξί κλικ και επιλέγοντας αποθήκευση.
[Σημείωση 19/4/2015: Με πράσινο παρακάτω έχω προσθέσει νέα σχόλια. Στο νηστειοδρόμιο έχω συμπεριλάβει τροποποιήσεις, αλλά έχω αφήσει και την παλιά ένδειξη στο χρώμα της ημερομηνίας, π.χ. στις 22/4 η αρχική εκδοχή είναι νηστεία (μπλε), αλλά λόγω του πεντηκοσταρίου έχω γράψει δίπλα κατάλυση οίνου - ελαίου. Κατά πολλούς δεν τηρείται ποτέ αυστηρή νηστεία στην περίοδο του πεντηκοσταρίου, αλλά και πάλι δεν το αναφέρουν όλοι... το ίδιο έχω συμπεριλάβει στην περίοδο μετά τον 15-αύγουστο. Μέχρι την απόδοση της εορτής (23/8) δεν γίνεται αυστηρή νηστεία (δηλ. αλάδωτο), αλλά και πάλι δεν το αναφέρουν τα περισσότερα νηστειοδρόμια. Έχω συμπεριλάβει την τροποποιημένη εκδοχή και την παλιά. Ρωτήστε και τον πνευματικό σας.]
[Σημείωση 19/4/2015: Με πράσινο παρακάτω έχω προσθέσει νέα σχόλια. Στο νηστειοδρόμιο έχω συμπεριλάβει τροποποιήσεις, αλλά έχω αφήσει και την παλιά ένδειξη στο χρώμα της ημερομηνίας, π.χ. στις 22/4 η αρχική εκδοχή είναι νηστεία (μπλε), αλλά λόγω του πεντηκοσταρίου έχω γράψει δίπλα κατάλυση οίνου - ελαίου. Κατά πολλούς δεν τηρείται ποτέ αυστηρή νηστεία στην περίοδο του πεντηκοσταρίου, αλλά και πάλι δεν το αναφέρουν όλοι... το ίδιο έχω συμπεριλάβει στην περίοδο μετά τον 15-αύγουστο. Μέχρι την απόδοση της εορτής (23/8) δεν γίνεται αυστηρή νηστεία (δηλ. αλάδωτο), αλλά και πάλι δεν το αναφέρουν τα περισσότερα νηστειοδρόμια. Έχω συμπεριλάβει την τροποποιημένη εκδοχή και την παλιά. Ρωτήστε και τον πνευματικό σας.]
(κλικ για μεγέθυνση)
λάδι + οίνος = νηστεία, αλλά επιτρέπεται να φάμε λάδι και να καταναλώσουμε αλκοόλ (κρασί κ.α.)
ψάρι = νηστεία, αλλά επιτρέπεται αν το επιθυμούμε να φάμε ψάρι (εννοείται και λάδι-οίνος)
όχι κρέας = επιτρέπονται όλες οι τροφές πλην του κρέατος (ψάρι, τυριά, αυγά επιτρέπονται)
σε πλαίσιο σημειώνονται οι περίοδοι απολυτές
στις οποίες γίνονται αρκετές εξαιρέσεις στους γενικούς κανόνες
Δεν είναι διόλου απίθανο να μου έχει ξεφύγει κάποιο λάθος, αλλά κατέβαλα κάθε προσπάθεια να το αποφύγω. Σε κάθε περίπτωση αν εντοπίσετε κάτι που είναι ή μοιάζει με λάθος ενημερώστε με για να το συζητήσουμε και να το διορθώσουμε.
Παρατηρήσεις
1. Το πόσο αυστηρά θα τηρήσετε τη νηστεία (π.χ. το αλάδωτο ή τον αριθμό των γευμάτων ανά ημέρα) καλό είναι να το συζητήσετε με τον πνευματικό σας. Αυτός είναι ο αρμόδιος για να σας καθοδηγήσει λαμβάνοντας υπ' όψιν τόσο την σωματική σας κατάσταση (υγεία, ηλικία, επάγγελμα κ.α.), καθώς και την πνευματική-ψυχική σας κατάσταση!!! Ο σκοπός της νηστείας της σάρκας δεν είναι να σκοτώσουμε το σώμα μας, να εξασθενήσουμε και να μην μπορούμε να φέρουμε σε πέρας τις επαγγελματικές, τις οικογενειακές και τις υπόλοιπες θρησκευτικές υποχρεώσεις μας... Ο σκοπός είναι μέσω της νηστείας του σώματος να σκοτώσουμε τα πάθη μας και να πλησιάσουμε περισσότερο το Θεό σε συνδυασμό με την προσευχή, την μελέτη της Αγίας Γραφής και άλλων πνευματικών βιβλίων, την ελεημοσύνη, την ειλικρινή μετάνοια, τον εκκλησιασμό, την θεία κοινωνία και γενικά ακολουθώντας όσο το δυνατό τον χριστιανικό τρόπο ζωής, όπως μας τον έχουν διδάξει οι πατέρες και οι Άγιοι της εκκλησίας μας.
2. Επίσης, να σας τονίσω ότι η γενικότερη λογική της νηστείας είναι να στερηθούμε και όχι να τρώμε σε τεράστιες ποσότητες άλλα προϊόντα όπως π.χ. ψωμί, γλυκά του κουταλιού, υποκατάστατα γάλακτος, τυριού ή κρέατος κ.α. Να τρώτε με μέτρο.
3. Η νηστεία δεν αναφέρεται μόνο στον περιορισμό συγκεκριμένων τροφών (π.χ. γαλακτοκομικά, αυγά, κρέας), αλλά και στην εγκράτεια ως προς τις σαρκικές απολαύσεις, τη "νηστεία" του ματιού, τη "νηστεία" της γλώσσας (καταλαλιά, ψεύδος, επιορκία, βλασφημία), τον έλεγχο του θυμού και των κακών λογισμών και επιθυμιών.
4. Την Τετάρτη νηστεύουμε, για να ενθυμούμαστε ότι ένας από τους μαθητές του, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, Τον πρόδωσε ημέρα Τετάρτη.
5. Την Παρασκευή νηστεύουμε, επειδή Παρασκευή σταυρώθηκε ο Κύριος. Σταυρώνουμε με τη νηστεία μας τον κακό εαυτό μας, για να μας ελεήσει τους ανάξιους, όπως ελέησε τον εσταυρωμένο ευγνώμονα ληστή.
6. Μόνο ένα Σάββατο επιβάλλεται η αυστηρή νηστεία, το Μεγάλο Σάββατο. Όλα τα άλλα Σάββατα ακόμα και σε αυστηρή περίοδο νηστείας γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου.
7. Η Κυριακή θεωρείται αναστάσιμη ημέρα και γι αυτό δεν επιτρέπεται η αυστηρή νηστεία!
7. Η Κυριακή θεωρείται αναστάσιμη ημέρα και γι αυτό δεν επιτρέπεται η αυστηρή νηστεία!
Σημείωση: Την Κυριακή των Βαΐων κανονικά γίνεται κατάλυση οίνου και ελαίου (και ΟΧΙ ιχθύος). Ωστόσο, έχει επικρατήσει σε πολλούς το ότι μπορούμε να φάμε ψάρι, αλλά αυτό είναι μεταγενέστερη "χαλάρωση" που καλό είναι να μην ακολουθούμε. Μόνο την 25η Μαρτίου επιτρέπεται να φάμε ψάρι. Κατά κάποιους άλλους επιτρέπεται να φάμε ψάρι μία από τις δυο αυτές μεγάλες εορτές είτε την 25η Μαρτίου είτε την Κυριακή των Βαΐων. [Το τελευταίο επιτρέπεται σίγουρα αν η 25η Μαρτίου πέφτει εντός της Μ. Εβδομάδος (δηλαδή τότε επιτρέπεται να φάμε ψάρι την Κυριακή των Βαΐων). Αυτό βέβαια δεν μπορεί να συμβεί ποτέ στο νέο ημερολόγιο, αλλά μόνο στο παλαιό (που ακολουθείται στο Άγιον Όρος) και μάλιστα αν το Πάσχα πέσει νωρίς όπως εφέτος! Επόμενη φορά θα είναι το 2018 που η 25η Μαρτίου θα συμπέσει με το Μ. Σάββατο στο Άγιον Όρος!].
Η κατάλυση ιχθύος την περίοδο της Μικρής Σαρακοστής (των Χριστουγέννων) κατά μια πιο αυστηρή εκδοχή επιτρέπεται από 21/12 (Εισόδια Θεοτόκου) έως 12/12 (Αγ. Σπυρίδωνος), αλλά έχω επιλέξει την πιο χαλαρή εκδοχή. Ούτως ή άλλως δε νομίζω ότι κανείς θα καταναλώνει ψάρι κάθε ημέρα (που επιτρέπεται) στην περίοδο αυτή μιας και μιλάμε για 24 από τις 40 συνολικά ημέρες νηστείας που επιτρέπεται η κατάλυση ιχθύος...[Πλέον έχω συμπεριλάβει και την αυστηρή εκδοχή: στα διαστήματα 15/11-20/11 και 13/12-24/12 δεν γίνεται κατάλυση ιχθύος παρά μόνο οίνου-ελαίου όποτε επιτρέπεται]
Θα διερευνήσω επίσης και το τι συμβαίνει στις 28/10 που εφέτος πέφτει Τετάρτη. Κανονικά είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, αλλά λόγω 28ης Οκτωβρίου (Αγίας Σκέπης) το ημερολόγιο της ενορίας μου υποστηρίζει ότι γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου. Προς το παρόν έχω επιλέξει να είναι ημέρα αυστηρής νηστείας (αλάδωτο) μιας και με βάση τους πίνακες κατάλυσης νηστείας που έχω υπόψη μου δεν γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου την 28η Οκτωβρίου (δείτε εδώ).[Πλέον έχω συμπεριλάβει και την εκδοχή: κατάλυση οίνου-ελαίου, μιας και η εορτή της Αγίας Σκέπης είναι πρακτικά θεομητορική, αλλά πράξτε σύμφωνα με την οδηγία του δικού σας πνευματικού]. [Να σημειώσω ότι στο εξαιρετικό πόνημα "νηστειοδρόμιον" του π. Βασιλείου Βολουδάκη προτείνεται κατάλυση ιχθύος, από την στιγμή που είναι θεομητορική εορτή!]
Η κατάλυση ιχθύος την περίοδο της Μικρής Σαρακοστής (των Χριστουγέννων) κατά μια πιο αυστηρή εκδοχή επιτρέπεται από 21/12 (Εισόδια Θεοτόκου) έως 12/12 (Αγ. Σπυρίδωνος), αλλά έχω επιλέξει την πιο χαλαρή εκδοχή. Ούτως ή άλλως δε νομίζω ότι κανείς θα καταναλώνει ψάρι κάθε ημέρα (που επιτρέπεται) στην περίοδο αυτή μιας και μιλάμε για 24 από τις 40 συνολικά ημέρες νηστείας που επιτρέπεται η κατάλυση ιχθύος...[Πλέον έχω συμπεριλάβει και την αυστηρή εκδοχή: στα διαστήματα 15/11-20/11 και 13/12-24/12 δεν γίνεται κατάλυση ιχθύος παρά μόνο οίνου-ελαίου όποτε επιτρέπεται]
Θα διερευνήσω επίσης και το τι συμβαίνει στις 28/10 που εφέτος πέφτει Τετάρτη. Κανονικά είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, αλλά λόγω 28ης Οκτωβρίου (Αγίας Σκέπης) το ημερολόγιο της ενορίας μου υποστηρίζει ότι γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου. Προς το παρόν έχω επιλέξει να είναι ημέρα αυστηρής νηστείας (αλάδωτο) μιας και με βάση τους πίνακες κατάλυσης νηστείας που έχω υπόψη μου δεν γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου την 28η Οκτωβρίου (δείτε εδώ).[Πλέον έχω συμπεριλάβει και την εκδοχή: κατάλυση οίνου-ελαίου, μιας και η εορτή της Αγίας Σκέπης είναι πρακτικά θεομητορική, αλλά πράξτε σύμφωνα με την οδηγία του δικού σας πνευματικού]. [Να σημειώσω ότι στο εξαιρετικό πόνημα "νηστειοδρόμιον" του π. Βασιλείου Βολουδάκη προτείνεται κατάλυση ιχθύος, από την στιγμή που είναι θεομητορική εορτή!]
Σημείωση 26/3/15 και 19/4/2015: Στην περίοδο του πεντηκοσταρίου (τις 50 ημέρες μετά το Πάσχα) δεν τηρείται αυστηρή νηστεία, οπότε γίνεται κατάλυση οίνου - ελαίου ακόμα και Τετάρτη ή Παρασκευή. Το ίδιο ισχύει και για την περίοδο μετά τον 15αύγουστο (μέχρι την απόδοση της εορτής στις 23/8). Έχω συμπεριλάβει και την παλιότερη εκδοχή και την καινούρια (το χρώμα στην ημερομηνία δείχνει την παλιά εκδοχή, ενώ το κείμενο δίπλα τη νέα). Ρωτήστε τον πνευματικό σας για το ποια εκδοχή θα ακολουθήσετε. [Ρώτησα ξανά τον γέροντά μας και μου είπε ότι η χαλάρωση της νηστείας τις Τετάρτες και Παρασκευές του Πεντηκοσταρίου ισχύει μέχρι και την Τετάρτη της Αποδόσεως του Πάσχα. Στη συνέχεια μπαίνουμε στην κανονική περίοδο και δεν ισχύει η χαλάρωση της νηστείας, δηλ. τηρούμε το αλάδωτο την Τετάρτη και την Παρασκευή (εκτός κι αν συμπέσει με κάποια μεγάλη εορτή). Εφέτος αυτό δεν συμβαίνει κι έτσι θεωρώ ότι στις 22, 27 και 29 Μαΐου θα πρέπει να τηρηθεί η εκδοχή του αλάδωτου. Ωστόσο, σε άλλα νηστειοδρόμια (π.χ. της ηλιαχτίδας ή του π. Βασιλείου Βολουδάκη) έχουν την εκδοχή της κατάλυσης οίνου-ελαίου. Τέλος, για την περίοδο μετά τον 15-αύγουστο η χαλάρωση για τους περισσότερους δεν ισχύει. Θα πρότεινα γενικά σε αυτές τις περιπτώσεις να ακολουθήσετε τις οδηγίες του πνευματικού σας. Ούτως ή άλλως οι περισσότεροι λαϊκοί δεν τηρούν τόσο πιστά το αλάδωτο. Μπορεί και να σας κουράζω με τόση ανάλυση...]
Επίσης, στις 19/6 (Αγίου Αποστόλου Ιούδα του Θαδδαίου ή Λεββαίου) έχω συμπεριλάβει την εκδοχή της κατάλυσης οίνου-ελαίου, η οποία αναφέρεται στο σημείωμα "Πώς και πότε πρέπει να νηστεύουμε" της Αδελφότητος "Ο Σταυρός", αν και δεν περιέχεται σε άλλα νηστειοδρόμια. Η εκδοχή αυτή θεωρώ λογικό ότι πρέπει να συμπεριληφθεί μιας και στις εορτές των περισσότερων Αποστόλων έχουμε κατάλυση οίνου-ελαίου (Ανδρέας, Ιάκωβος του Ζεβεδαίου, Ιωάννης ο θεολόγος, Ματθαίος, Θωμάς, Βαρθολομαίος, Μάρκος, Λουκάς, Ιάκωβος ο Αδελφόθεος) ή ιχθύος (Πέτρος & Παύλος, Φίλιππος). Η αλήθεια είναι ότι σε κανένα νηστειοδρόμιο δεν έχω δει να συμπεριλαμβάνονται και άλλοι τρεις "αδικημένοι" Απόστολοι εκ των 12: ο Άγιος Ιάκωβος του Αλφαίου (9/10), ο Άγιος Σίμων ο Κανανίτης ή Ζηλωτής ή Ναθαναήλ (10/5 και 22/4) και ο Άγιος Ματθίας (9/8). [Ο γέροντάς μας μου είπε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει και να γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου σε κάθε εορτή Αποστόλου. Πρέπει οι 12 Απόστολοι να αντιμετωπίζονται ως ίσοι! Με ενημέρωσε και για το ότι μάλλον έχουν συμπεριληφθεί αυτές οι αλλαγές σε σύγχρονα βιβλία - νηστειοδρόμια, όπως αυτό του π. Βασιλείου Βολουδάκη το οποίο και θα αναζητήσω.]
Τέλος, έχω αλλάξει (αλλά αναδρομικά...) και την Καθαρά Τρίτη (24/2/15): Αν και γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου λόγω μεγάλης εορτής (Α΄και Β΄εύρεσις τιμίας κεφαλής Προδρόμου), επειδή εφέτος έπεσε μέσα στην Καθαρά Εβδομάδα (δηλ. την πρώτη της Μεγάλης Σαρακοστής) υπερισχύει η αυστηρή νηστεία! Μάλιστα από ευλαβείς Χριστιανούς που το αντέχουν και που το επιτρέπει η υγεία τους (κυρίως μοναχούς, αλλά όχι μόνο) τηρείται το τριήμερο! δηλαδή η πλήρης αποχή από τροφή και νερό τις 3 πρώτες ημέρες (Καθαρά Δευτέρα - Τετάρτη), οπότε και ακολουθεί η θεία μετάληψη στην προηγιασμένη θεία λειτουργία το απόγευμα της Τετάρτης. Αυτή η ευλαβής συνήθεια πρέπει να ακολουθείται μόνον αν έχετε πάρει ευλογία από τον πνευματικό σας!!! Αν κανείς υπερβάλλει, χωρίς να είναι πνευματικά έτοιμος για τόσο αυστηρή νηστεία, ενδέχεται να βλάψει τον εαυτό του ή και άλλους, γι αυτό απαιτείται πολύ προσοχή στην τήρηση μιας τόσο αυστηρής νηστείας.
Επίσης, στις 19/6 (Αγίου Αποστόλου Ιούδα του Θαδδαίου ή Λεββαίου) έχω συμπεριλάβει την εκδοχή της κατάλυσης οίνου-ελαίου, η οποία αναφέρεται στο σημείωμα "Πώς και πότε πρέπει να νηστεύουμε" της Αδελφότητος "Ο Σταυρός", αν και δεν περιέχεται σε άλλα νηστειοδρόμια. Η εκδοχή αυτή θεωρώ λογικό ότι πρέπει να συμπεριληφθεί μιας και στις εορτές των περισσότερων Αποστόλων έχουμε κατάλυση οίνου-ελαίου (Ανδρέας, Ιάκωβος του Ζεβεδαίου, Ιωάννης ο θεολόγος, Ματθαίος, Θωμάς, Βαρθολομαίος, Μάρκος, Λουκάς, Ιάκωβος ο Αδελφόθεος) ή ιχθύος (Πέτρος & Παύλος, Φίλιππος). Η αλήθεια είναι ότι σε κανένα νηστειοδρόμιο δεν έχω δει να συμπεριλαμβάνονται και άλλοι τρεις "αδικημένοι" Απόστολοι εκ των 12: ο Άγιος Ιάκωβος του Αλφαίου (9/10), ο Άγιος Σίμων ο Κανανίτης ή Ζηλωτής ή Ναθαναήλ (10/5 και 22/4) και ο Άγιος Ματθίας (9/8). [Ο γέροντάς μας μου είπε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει και να γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου σε κάθε εορτή Αποστόλου. Πρέπει οι 12 Απόστολοι να αντιμετωπίζονται ως ίσοι! Με ενημέρωσε και για το ότι μάλλον έχουν συμπεριληφθεί αυτές οι αλλαγές σε σύγχρονα βιβλία - νηστειοδρόμια, όπως αυτό του π. Βασιλείου Βολουδάκη το οποίο και θα αναζητήσω.]
Τέλος, έχω αλλάξει (αλλά αναδρομικά...) και την Καθαρά Τρίτη (24/2/15): Αν και γίνεται κατάλυση οίνου-ελαίου λόγω μεγάλης εορτής (Α΄και Β΄εύρεσις τιμίας κεφαλής Προδρόμου), επειδή εφέτος έπεσε μέσα στην Καθαρά Εβδομάδα (δηλ. την πρώτη της Μεγάλης Σαρακοστής) υπερισχύει η αυστηρή νηστεία! Μάλιστα από ευλαβείς Χριστιανούς που το αντέχουν και που το επιτρέπει η υγεία τους (κυρίως μοναχούς, αλλά όχι μόνο) τηρείται το τριήμερο! δηλαδή η πλήρης αποχή από τροφή και νερό τις 3 πρώτες ημέρες (Καθαρά Δευτέρα - Τετάρτη), οπότε και ακολουθεί η θεία μετάληψη στην προηγιασμένη θεία λειτουργία το απόγευμα της Τετάρτης. Αυτή η ευλαβής συνήθεια πρέπει να ακολουθείται μόνον αν έχετε πάρει ευλογία από τον πνευματικό σας!!! Αν κανείς υπερβάλλει, χωρίς να είναι πνευματικά έτοιμος για τόσο αυστηρή νηστεία, ενδέχεται να βλάψει τον εαυτό του ή και άλλους, γι αυτό απαιτείται πολύ προσοχή στην τήρηση μιας τόσο αυστηρής νηστείας.
Θερμή παράκληση προς οποιονδήποτε επιθυμεί να χρησιμοποιήσει το νηστειοδρόμιο ή να το δημοσιεύσει σε κάποια ιστοσελίδα να αναφέρει την πηγή και να μην το αλλοιώσει, π.χ. αφαιρώντας το όνομα της ομάδος μας που είναι προς τιμήν του Αγίου Αποστόλου Θαδδαίου (ή Λεββαίου) ο οποίος ατύχησε να φέρει και το όνομα "Ιούδας", το οποίο, ενώ υποδηλώνει την ευλογημένη φυλή του Ιούδα από την οποία καταγόταν ο Κύριός μας, συμπίπτει και με το όνομα του προδότη Ιούδα του Ισκαριώτη.
Βασικότερες Πηγές
Πώς και πότε πρέπει να νηστεύουμε, Αδελφότης "Ο Σταυρός", Ε΄ Έκδοσις
Νηστειοδρόμιον, Δ΄ Έκδοση, 2010, Βασιλείου Ε. Βολουδάκη, Πρωτοπρεσβυτέρου, Εκδόσεις Υπακοή
Θείον Προσευχητάριον, Εκδόσεις Συναξαριστής, Αθήναι 2014
Ημερολόγιο 2015 - Ιερός Ναός Προφήτου Ηλιού Δήμου Αγίας Παρασκευής
Ημερολόγιο 2015 - Πανελλήνιος Ένωσις Γονέων "Η Χριστιανική Αγωγή"
Θὰ ἤθελα νὰ μοιραστῶ μαζί σας μερικὲς σκέψεις σχετικὰ μὲ τὴ νηστεία (ἢ τὴν κατάλυση) τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘυμᾶμαι αὐτὴ τὴν ἄποψη περὶ τοῦ ὅτι δὲν ἔχει κατάλυση ἰχθύος ἐκείνη τὴν ἡμέρα τὴ διέδιδαν καὶ οἱ ἱερεῖς τῆς προηγούμενης ἐνορίας μου (ὄχι τῶρα πιὰ...) λέγοντας μάλιστα ἐπὶ λέξει: "Τὸ ἔχεις δεῖ πουθενὰ γραμμένο; Δεῖξ το μου νὰ σὲ ἀφήσω..."
Αὐτὸ τὸ γεγονὸς μὲ ἔκανε νὰ τὸ ψάξω βαθύτερα καὶ ἀφ' ἦς στιγμῆς εἶχα καὶ τὰ μηναῖα στὸ σπίτι μου ἡ πρώτη μου δουλειὰ ἦταν νὰ κοιτάξω μήπως εἶχαν κάποια ὑποσημείωση γιὰ τὸ θέμα ὅπως σὲ ἄλλες ἑορτές.
Πράγματι εἶχαν! Καὶ μιλοῦσαν γιὰ κατάλυση ἰχθύος...
Ἀργότερα ἄκουσα νὰ διατυπώνεται πάλι ἡ ἴδια ἔνσταση μὲ περισσότερη (ὑποτίθεται) μελέτη: "Ἔτσι ἔχει ἐπικρατήσει γιατὶ παλαιότερα ἔπεφτε τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῶν Βαΐων, καὶ ἀπὸ αὐτὸ ἐπεκράτησε νὰ καταλύουμε καὶ τῶν Βαΐων ψάρι...."
Δὲν ξέρω ἂν εἶναι σωστὸς ὁ ἰσχυρισμός... Ἀλλὰ καὶ τότε ποὺ μὲ τὸ παλαιὸ ἡμερολόγιο γινόταν αὐτό, πόσο συχνὰ γινόταν; Ἦταν δυνατὸν αὐτὸς ὁ λόγος νὰ "καθιερώσει" τὴν κατάλυση; Τόσο ἀφελεῖς ἦταν οἱ χριστιανοὶ τῶν παλαιοτέρων ἐποχῶν;
Ἐπειδὴ ὅμως μοῦ ἔμεινε σὰν ἐρωτηματικὸ αὐτὸ ἔφτασε κάποτε νὰ βρεθεῖ στὰ χέρια μου τὸ κολλυβάδικο τυπικὸ τοῦ Γεωργίου Ρήγα ποὺ τὸν μνημονεύει νομίζω καὶ ὁ Παπαδιαμάντης καὶ ὁ ὁποῖος ἦταν συντοπίτης του.
Ὁ Ρήγας λοιπὸν μᾶς διέσωσε τὴν ἀκραιφνὴ (καὶ ξέρουμε πόσο ἀκριβεῖς ἦταν οἱ κολλυβᾶδες εἰδικὰ στὰ ζητήματα τυπικοῦ) παράδοση τῶν κολλυβάδων ποὺ εἶχαν /ἰσχυρὴ κοινότητα στὴ Σκιάθο, καὶ διαμόρφωσαν τὴν πνευματικότητα τοῦ νησιοῦ. Ἕνας καρπὸς τῆς ὁποίας εἶναι καὶ ὁ "Ἄγιος" τῶν Ἑλληνικῶν γραμμάτων, ὁ Παπαδιαμάντης.
Ἐκεῖ λοιπόν, καὶ στὴν 798 σελίδα (τὸ βιβλίο ἔχει συνολικὰ 909 σελίδες) τῶν ἐκδόσεων τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἱδρύματος Πατερικῶν Μελετῶν (Λειτουργικὰ Βλατάδων 1) διαβάζουμε ἐπὶ λέξει: "Εἰς δὲ τὴν τράπεζαν γίνεται παράκλησις τοῖς ἀδελφοῖς. ἐσθίομεν γὰρ ἰχθύας."
Κατόπιν τούτων διερωτᾶται κανείς: Ἔχει ἄραγε φθάσει ἡ πνευματικότητά μας καὶ ἡ ἀκρίβεια μας νὰ ξεπεράσει καὶ αὐτὴν τῶν κολλυβάδων πατέρων ποὺ ὁρισαν ἔτσι; Μήπως ἐκεῖνοι δὲν "ἤξεραν" ἢ μήπως χωρὶς νὰ καταλαβαίνουν τὸ γιατί, θεσμοθέτησαν τὴν κατάλυση ἰχθύος, ἢ ἀκόμα χειρότερα ἀπὸ κοιλιοδουλεία;
Πάντως ὑπὲρ αὐτῆς τῆς πρακτικῆς συνηγοροῦν τὰ ἑξῆς:
1) Ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων ΔΕΝ βρίσκεται ἐντὸς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.!!!!
Ἤδη τὴν Παρασκευὴ τῆς βουβῆς ψάλλουμε "Τὴν ψυχοφελῆ ΠΛΗΡΩΣΑΝΤΕΣ Τεσσαρακοστήν." Ἡ Ἐκκλησία φυσικὰ δὲν προτρέχει ποτέ, ὥστε νὰ προτρέξει καὶ τῶρα καὶ νὰ πεῖ ὅτι ἡ Τεσσαρακοστὴ τελείωσε χωρὶς αὐτὸ νὰ ἔχει γίνει. Ὥστε μεταξὺ τῆς Τεσσαρακοστὴς καὶ τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι μεσολαβεῖ αὐτὸ τὸ διάστημα τῶν δύο ἡμερῶν τοῦ Σαββάτου τοῦ Λαζάρου καὶ τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων. Ὁ λόγος ποὺ δὲν καταλύουμε (αὐγὰ ἢ καὶ κρέας) εἶναι ὄτι τὸ κάνουμε ἐν ἀναμονῇ τῆς μεγάλης ἐκείνης ἑορτῆς τοῦ Πάσχα. (Συνεχίζεται)
2) Ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων δὲν εἶναι καμμιὰ ἀσήμαντη ἑορτή, καὶ οὔτε ἑορτάζουμε μαζὶ μὲ τοὺς Ἰουδαίους ποὺ τῶρα μὲν ζητωκραυγάζουν καὶ ἔπειτα ἀπὸ λίγο ἀναφωνοῦν "σταύρωσον αὐτόν". Ἐμεῖς ὡς πιστοὶ δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στὸ γεγονὸς ὅτι τὸ συγκεκριμένο γεγονὸς εἶχε προφητευθεῖ (ποικιλοτρόπως, νὰ μὴν ἀναφέρουμε τὶς περιπτώσεις, ἀναφέρονται στὴν ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς) καὶ ὅτι ὥς τέτοιο ἀποτελεῖ μιὰ σημαντικότατη ἀπόδειξη τῆς Θεότητος τοῦ Χριστοῦ ἀφοῦ Αὐτὸς εἶναι ὁ προφητευόμενος. Τὸ γεγονὸς δὲ ὅτι εἶχε προφητευθεῖ αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ εἴσοδος τοῦ Χριστοῦ στὰ Ἰεροσόλυμα δείχνει πολὺ περισσότερο, πόσο ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς θεωροῦσε αὐτὸ σημαντικὸ γιὰ τὴ σωτηρία μας, πέραν τῆς βεβαιώσεως περὶ τῆς μεσσιανικότητος τοῦ Χριστοῦ ποὺ προαναφέραμε. Γι' αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία ὠς συνέχεια καὶ παράταση τοῦ Χριστοῦ στοὺς αἰῶνες, καθιέρωσε αὐτὴν τὴν ἑορτὴ ὡς ΔΕΣΠΟΤΙΚΗ! Τὸ ὅτι εἶναι δεσποτικὴ ἑορτὴ φανερώνεται ἐκτὸς τῶν ἄλλων καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι στὴ θεία λειτουργία δὲν ψάλλουμε τὸ "Εἴδομεν τὸ φῶς" ἀλλὰ τὸ ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς, πρᾶγμα ποὺ μόνο σὲ δεσποτικὲς (οὔτε καν θεομητορικὲς) ἑορτὲς συμβαίνει, καθὼς ἐπίσης καὶ ἀπὸ τὸ ὄτι ἐκείνη τὴν ἡμέρα οὐδὲν τῶν ἀναστασίμων ψάλλομεν ἀλλὰ μόνο τῆς ἑορτῆς. Εἶναι δηλαδὴ καὶ βαριὰ δεσποτική. Ἄρα δικαιολογεῖται τὸ ψάρι ὅπως ἄλλωστε καὶ στὴ Μεταμόρφωση ποὺ καὶ ἐκείνη συμπίπτει μὲ καιρὸ νηστείας.
ΑπάντησηΔιαγραφή3) Ὄπως φάνηκε άπὸ τὰ πιὸ πάνω ἡ παράδοση τῆς κατάλυσης τῶν ἰχθύων δὲν εἶναι οὔτε χθεσινὴ (οἱ κολλυβᾶδες ἦταν πρὶν 200 τουλάχιστον χρόνια) οὔτε ἐξ ἀγνοίας. Ἀκόμα καὶ ἂν παλαιότερα δὲ γινόνταν (γιὰ κάποιους λόγους) κατάλυση ἰχθύος, αὐτὸ δὲ σημαίνει ὅτι ἐκείνη ἡ παράδοση εἶναι (λόγῳ παλαιότητας) ἀκριβέστερη ἢ καλύτερη. Ὅπως βλέπουμε ὑπάρχουν καὶ ἐδῶ ἐπιχειρήματα καὶ ὡς πρὸς τὸ τυπικό, καὶ ὡς πρὸς τὴν οὐσία, (τὸ νόημα τῆς ἑορτῆς) ὥστε καὶ ἡ παράδοση αὐτὴ νὰ "στέκει". Ἐξ ἄλλου τὸ κριτήριο "παλαιότητας" εἶναι προτεσταντικῆς προελεύσεως καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐφαρμοστεῖ στὴν Ἐκκλησία χωρὶς νὰ ἀλλάξει τὴν Ἐκκλησιαστικὴ τάξη ἄρδην. Τὸ λέω αὐτὸ γιατὶ οἱ προτεστάντες εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ ἀναζητοῦν δῆθεν τὶς ῥίζες τῆς Ἐκκλησίας ὡς "ἀληθοῦς" Ἐκκλησίας, ὑπονοῶντας ὅτι ἡ σημερινὴ (καὶ ἡ ὀρθόδοξη) ἔχει "ξεπέσει".
Ἂν τολμούσαμε νὰ ἐφαρμόσουμε τὸ κριτήριο "παλαιότητας" τότε οὔτε νηστεία Ἁγίων Ἀποστόλων θὰ εἴχαμε, οὔτε τόσο μακρᾶ νηστεία Χριστουγέννων, οὔτε Εἰσόδια θὰ ἑορτάζαμε, οὔτε Χριστούγεννα χωριστὰ ἀπὸ τὰ Θεοφάνεια, οὔτε ,οὔτε,... δὲν ἔχει τελειωμὸ ὁ κατάλογος.
Αὐτὰ εἶχα νὰ παρατηρήσω, καὶ νὰ μὲ συγχωρεῖτε ποὺ μακρυγόρησα...
Πολύ καλά τεκμηριωμένα τα παραπάνω αδερφέ μας. Κατ' αρχάς έχεις πολύ δίκιο στο ότι η Σαρακοστή λήγει την Παρασκευή πριν του Λαζάρου και η Μ. Εβδομάδα ξεκινά από την Μ. Δευτέρα... Άρα το ΣΚ είναι ενδιάμεση περίοδος. Επίσης κανονικά επιτρέπεται η κατάλυση ιχθύος στις δεσποτικές και τις θεομητορικές εορτές όπως και στον Ευαγγελισμό (που βρίσκεται και εντός της Μ. Σαρακοστής!)
ΑπάντησηΔιαγραφήΩστόσο, να σημειώσω το εξής βασικό: Παρά το ενδιαφέρον του θέματος (δυστυχώς για λίγους από εμάς) πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η νηστεία έγινε για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για τη νηστεία.
Άρα δεν πρέπει να κολλάμε τόσο πολύ στην λεπτομέρεια... σε κάθε περίπτωση ο καθένας μπορεί να ακολουθήσει την γραμμή που του γίνει ο πνευματικός του!
Πάντως για την ιστορία, τα σχετικά περί μη καταλύσεως ιχθύος την Κυριακή των Βαίων τα είχα ακούσει σε εκπομπή της Πειραϊκής εκκλησίας, όπου μιλούσε κάποιος ιερωμένος, αλλά και μετά από συζήτηση με αδερφούς από την "Ηλιαχτίδα"
Αυτά που γράφω στο νηστειοδρόμιο γενικά δεν είναι δικά μου και λαμβάνω υπόψη μου πολλές πηγές ιδιαίτερα (από συζητήσεις με πνευματικούς ανθρώπους).
τηρω τη νηστεια της Σαρακοστης....ξεχασα να ρωτησω τον πνευματικο μου που μου εδωσε το ελευθερο να κοινωνησω όποτε θελησω (τη Παρασκευη 27/3 σκεφτομαι), αν μπορω να φαω ψαρι αυριο (25/3)....μου λενε πως επειδη αυτη τη μερα το ψαρι ειναι μεσα στο πλαισιο της νηστειας,αρα μπορω....ισχυει;;
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό αυτά που γνωρίζω εφόσον τηρούνται οι προβλεπόμενες νηστείες της εκκλησίας μας υπό φυσιολογικές συνθήκες μπορεί κανείς να κοινωνεί χωρίς πρόσθετη νηστεία. Μην ξεχνάτε όμως ότι ο πνευματικός είναι αρμόδιος να δώσει ευλογία για την θ. μετάληψη, διότι γνωρίζει όλες τις πληροφορίες για το πνευματικό του παιδί και άρα μπορεί είτε να χαλαρώσει είτε να επιβάλλει κάποια πρόσθετη νηστεία προκειμένου να προσέλθουμε όσο το δυνατό πιο επάξια στα άχραντα μυστήρια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓνώμη μου έτσι όπως μου τα περιγράφετε είναι ότι έχετε την άδεια του πνευματικού σας ο οποίος γνωρίζει ότι την 25η Μαρτίου καταλύεται ψάρι.
Μια γενική παρατήρηση: Θα είναι πιο γρήγορη η ανταπόκρισή μας αν μας στέλνετε μήνυμα στο e-mail ή στην φόρμα επικοινωνίας (στη δεξιά στήλη). Τα σχόλια στις αναρτήσεις ενδέχεται να μην τα δούμε έγκαιρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάντως στο Άγιον Όρος κατά την περίοδο του Πεντηκοσταρίου κάνουν νηστεία (δλδ χωρίς λάδι) όλες τις Τετάρτες και Παρασκευές (και φυσικά και Δευτέρες) εκτός μόνο τις ημέρες που υπάρχει κατάλυση
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι αδελφέ μου, αυτές είναι χαλαρώσεις που έχουν καθιερωθεί για τους λαϊκούς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣχετικά με την Δευτέρα: οι μοναχοί κρατούν τη νηστεία της Δευτέρας για να τιμήσουν τους Αρχαγγέλους μιας και έχουν επιλέξει να "μοιάσουν" σε αυτούς μέσω της ασκητικής τους ζωής.
Για όσους πιθανόν δεν το γνωρίζουν οι ημέρες της εβδομάδας είναι αφιερωμένες (πλην των Αγίων της ημέρας σύμφωνα με το συναξάρι):
Κυριακή: Ανάσταση του Κυρίου
Δευτέρα: Αρχάγγελοι
Τρίτη: Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος
Τετάρτη: Τίμιος Σταυρός και Υπεραγία Θεοτόκος
Πέμπτη: Απόστολοι και Άγιος Νικόλαος
Παρασκευή: Τίμιος Σταυρός
Σάββατο: Άγιοι Πάντες και ημέρα των κεκοιμημένων