Πώς ένα ροζ λουλούδι νίκησε μια υπερδύναμη

Alfred W. McCoy, TomDispatch (USA)

Μετά από το μεγαλύτερο πόλεμο στην ιστορία της, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι στα πρόθυρα της ήττας στο Αφγανιστάν. Πώς μπορεί αυτό να είναι δυνατόν; Πώς μπορούσε η μοναδική υπερδύναμη του κόσμου να έχει πολεμήσει συνεχώς για 15 χρόνια, αναπτύσσοντας 100.000 από τα καλύτερα στρατεύματά της, θυσιάζοντας τις ζωές 2.200 στρατιωτών της, ξοδεύοντας περισσότερο από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της, σπαταλώντας επιπλέον εκατό δισεκατομμύρια για την «ανάδυση» του έθνους και την «ανοικοδόμηση», βοηθώντας και χρηματοδοτώντας ένα στρατό 350.000 Αφγανών συμμάχων και σήμερα ακόμα δεν μπορεί να κατευνάσει μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου;

Οι προοπτικές για τη σταθερότητα στο Αφγανιστάν το 2016 είναι τόσο σκοτεινές που το Λευκό Οίκο ακύρωσε πρόσφατα μια άλλη προγραμματισμένη αποχώρηση των δυνάμεών του και θα αφήσει επ' αόριστον περίπου 10.000 στρατιώτες του στη χώρα.

Για να κόψετε τον γόρδιο δεσμό της πολυπλοκότητας που είναι ο αφγανικός πόλεμος, πρέπει να ξέρετε ότι η αμερικανική αποτυχία είναι το μεγαλύτερο παράδοξο του αιώνα της πολιτικής της: η βαριά μαζική στρατιωτική αρμάδα της Ουάσιγκτον σταμάτησε επιτόπου στη κούρσα της από ένα ροζ λουλούδι: η παπαρούνα του οπίου.

Για περισσότερο από τρεις δεκαετίες στο Αφγανιστάν, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Ουάσιγκτον ήταν επιτυχείς μόνο όταν σεβάστηκαν με μέτρο το λαθρεμπόριο οπίου της Κεντρικής Ασίας και υπέφεραν όταν δεν το σεβάστηκαν. Η πρώτη επέμβαση των ΗΠΑ εκεί ξεκίνησε το 1979. Πέτυχε εν μέρει επειδή ο πόλεμος δια εκπροσώπου (proxy war) υπό τη καθοδήγηση της CIA για να εκδιώξει τους Σοβιετικούς από τη χώρα αυτή συνέπεσε με τον τρόπο που οι Αφγανοί σύμμαχοί τους χρησιμοποίησαν τη διακίνηση ναρκωτικών της χώρας για να στηρίξουν τον αγώνα τους για μια δεκαετία.

Αντίθετα, με σχεδόν 15 χρόνια συνεχούς μάχης μετά την αμερικανική εισβολή του 2001, οι προσπάθειες ειρήνευσης έχουν αποτύχει να περιορίσουν την εξέγερση των Ταλιμπάν σε μεγάλο βαθμό επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούσαν να ελέγξουν το πλεόνασμα του εμπορίου ηρωίνης στην περιοχή. Η παραγωγή οπίου αυξήθηκε από 180 τόνους σε 8.200 τόνους κατά τα πρώτα πέντε χρόνια της αμερικανικής κατοχής ... Κάθε συγκομιδή οπιούχας παπαρούνας έφερνε νέες στρατολογήσεις νεαρών μαχητών για το στρατό των ανταρτών Ταλιμπάν.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών, σε κάθε βήμα της τραγικής, θυελλώδους ιστορίας του Αφγανιστάν -ο μυστικός πόλεμος της δεκαετίας του 1980, ο εμφύλιος πόλεμος της δεκαετίας του 1990 και η αμερικανική κατοχή από το 2001-  το όπιο έπαιξε εκπληκτικά σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της μοίρας της χώρας. 

Από ειρωνεία της τύχης, η μοναδική πολιτική του Αφγανιστάν σύγκλεισε με την αμερικανική στρατιωτική τεχνολογία και μεταμόρφωσε αυτό το απομακρυσμένο έθνος, χωρίς θάλασσα, σε πρώτο πραγματικό κράτος έμπορο ναρκωτικών στον κόσμο - μια χώρα όπου τα παράνομα ναρκωτικά κυριαρχούν στην οικονομία, ορίζουν τις πολιτικές επιλογές και καθορίζουν την τύχη των ξένων επεμβάσεων ...

Alfred W. McCoy

Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά για τον Ινφογνώμων Πολιτικά, Αθήνα, 25.2.2016

ΠΗΓΗ