Ήταν μόλις εφτά χρονών ψυχούλα… 1η Απριλίου 1955: Ο αντιαποικιακός αγώνας των Κυπρίων

Τα Φυλακισμένα Μνήματα.
Εδώ σκότωσαν οι Βρετανοί τους ήρωες της ΕΟΚΑ.
Φωτογραφία ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

του Δρ. Αυγουστίνου (Ντίνου) Αυγουστή 

Ο αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. ξεκίνησε στις 0.30΄ το πρωί της πρωταπριλιάς του 1955, ξημερώματα Παρασκευής με εκρήξεις βομβών σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού, αστυνομικούς σταθμούς και στην αγγλική ραδιοφωνία. Τα λάβαρα των αιώνων υψώθηκαν ξανά ψηλά στα κάστρα του Έθνους. Η νιότη πυρπολήθηκε. 

Ολόκληρη η Κύπρος μετατράπηκε σε μια απέραντη ελληνική σημαία. Η μπαρουτοκαπνισμένη ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε από τα πολεμικά εμβατήρια του Γένους και τα τροπάρια του ξεσηκωμού. Στόχος του αγώνα το αναφαίρετο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης (Άρθρο 1 παράγραφος 2 του Καταστατικού Χάρτη του Ο.Η.Ε.) και η ΕΝΩΣΗ με την Μητέρα Ελλάδα. Η άρνηση και αθέτηση των βρετανικών υποσχέσεων, η ανθενωτική τους πολιτική και το «ουδέποτε» του υπουργού αποικιών Χένρι Χόπκινσον στο αίτημα αυτοδιάθεσης των Κυπρίων, ήταν η θρυαλλίδα που άναψε το φυτίλι της επανάστασης. Το 1950 ο λαός αξίωσε δια της υπογραφής του σε ποσοστό 95,7%, ΕΝΩΣΗ και μόνο ΕΝΩΣΗ! Την 1η του Απρίλη του 1955, την αξιώνει και με το αίμα του! 

Εκκωφαντικές εκρήξεις συγκλόνισαν τη Λευκωσία, τη Λάρνακα και τη Λεμεσό, καθώς και στρατιωτικές επισταθμίες. Εκείνη την πρώτη νύχτα χτύπησε ο Γρηγόρης Αυξεντίου με την ομάδα του στο σταθμό Δεκέλειας. Αποστολή να προκαλέσουν διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος και συσκότιση σ’ όλο το νησί. Ο Μάρκος Δράκος με την ομάδα «Αστραπή» ανατίναξαν το Ραδιοφωνικό σταθμό. Άλλες ομάδες ανάλαβαν αποστολές σε προκαθορισμένα σημεία σε διάφορες περιοχές. Την αφετηρία της ιστορίας της δόξας, οριοθέτησε με τη θυσία του ο πρώτος νεκρός. Ο Μόδεστος Παντελή από το Λιοπέτρι. Ο ήρωας έχασε τη ζωή του από ηλεκτροπληξία ενώ επιχειρούσε να προκαλέσει διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος. Την 1η Απριλίου 1955, η Κύπρος ξύπνησε αναστατωμένη πριν να ροδίσει η αυγή. Η πατρίδα φόρεσε τα γιορτινά της κι έκανε το σταυρό της. Το πανηγύρι του αγώνα άρχιζε. Ο άγγελος του λυτρωμού φτεροκοπούσε και μετέδιδε από πόρτα σε πόρτα το άγγελμα του ξεσηκωμού. Κι ο Διγενής κυκλοφορούσε την πρώτη προκήρυξή του: 

«Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν τού Αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μας κατέλιπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην: “’Η τάν ή επί τάς” …. 

Ας δείξωμεν εις τον κόσμον ακόμη μιά φορά ότι και του σημερινού Έλληνος “ο τράχηλος ζυγόν δέν υπομένει”. Ο αγών θα είναι σκληρός. Ο δυνάστης διαθέτει τα μέσα και τον αριθμόν. Ημείς διαθέτομεν τήν ψυχήν, έχομεν και το δίκαιον με το μέρος μας. Γι’ αυτό και θα νικήσωμεν … Διεθνείς διπλωμάται, ατενίσατε το έργον σας. Είναι αίσχος εν εικοστώ αιώνι, οι λαοί να χύνουν το αίμα των δια να αποκτήσουν την λευτεριά των, το θείον αυτό δώρον, για το οποίον και εμείς επολεμήσαμεν παρά το πλευρόν των λαών σας, και για το οποίον σεις τουλάχιστον διατείνεσθε ότι επολεμήσατε εναντίον του ναζισμού και του φασισμού. Έλληνες, όπου και αν ευρίσκεσθε, ακούσατε την φωνήν μας: Εμπρός, όλοι μαζί για την λευτεριά της Κύπρου μας». 

Η ιστορία της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (Ε.Ο.Κ.Α.) γράφτηκε απ΄ όλους και κυρίως από τους νέους της που θυσιάστηκαν πολεμώντας μέχρις εσχάτων τον κατακτητή. Οι λαμπρές σελίδες της που γράφτηκαν με το άλκιμο αίμα τους, δεν μπορούν να περιγραφούν στις λίγες αράδες ενός μικρού κειμένου. Μορφές Άγιες που φάνηκαν αντάξιοι συνεχιστές των Μαραθωνομάχων, των Σαλαμινομάχων, των Τριακόσιων του Λεωνίδα, των αγωνιστών του 1821 και των νεώτερων του Αλβανικού έπους, όπως έλεγε και η πρώτη προκήρυξη της Ε.Ο.Κ.Α. 

Το επιχειρησιακό πρόγραμμα της Ε.Ο.Κ.Α. ήταν συνδυασμός ανορθόδοξου πολέμου (από δολιοφθορείς και αντάρτες), οι πολιτικές κινητοποιήσεις, η παθητική αντίσταση και η εθελούσια μη συνεργασία των Ελλήνων Κυπρίων με το βρετανικό αποικιακό καθεστώς. Σημαντική ήταν και η συμβολή των μαθητών πολλοί από τους οποίους δολοφονήθηκαν άναδρα από τους άγγλους στρατιώτες. Ο δεκαεπτάχρονος Πέτρος Γιάλλουρος από το κατεχόμενο Ριζοκάρπασο, ο εικοσάχρονος Μιχαήλ Γεωργάλας από τον κατεχόμενο Μαραθόβουνο, ο δεκαεξάχρονος Γεώργιος Μιχαήλ από την Κισσόνεργα, ο Δημητράκης Δημητριάδης από τη Λάρνακα και άλλοι πολλοί. 

Πιο συγκλονιστική, ίσως, είναι η ιστορία του μικρού Δημητράκη Δημητριάδη, του «μικρού ήρωα» όπως τον αποκαλεί ο Διγενής, που γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1949. Ο μικρός Δημητράκης ζούσε με τη γιαγιά του Χρυσταλλού Μιχαήλ Κουτέ (οι γονείς του ήταν χωρισμένοι, η μητέρα του έφυγε για την Αγγλία). Ήταν μαθητής της Β’ τάξης του δημοτικού και πουλούσε λουλούδια, για να εξοικονομήσει τα προς το ζην. Στις 9 Μαρτίου του 1956, οι άγγλοι σε μια προσπάθεια να κάμψουν το φρόνιμα του λαού συλλαμβάνουν και εξορίζουν στις Σεϋχέλλες, τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το στρατολόγο της Ε.Ο.Κ.Α. Παπασταύρο Παπαγαθαγγέλου, τον Μητροπολίτη Κερύνειας Κυπριανό και τον Γραμματέα της Μητρόπολης Κερύνειας Πολύκαρπο Ιωαννίδη. Μαθητές και μαθήτριες από τα γυμνάσια και τα δημοτικά σχολεία της Κύπρου, βγαίνουν στους δρόμους ανεμίζοντας ελληνικές σημαίες, φωνάζοντας συνθήματα και κρατώντας πέτρες και ξύλα, για να διαμαρτυρηθούν. Οι αποικιοκράτες, έστειλαν πάνοπλους στρατιώτες για να αντιμετωπίσουν τους άοπλους νέους, χρησιμοποιώντας όπλα και δακρυγόνες βόμβες. 

Στη Λάρνακα τα παιδιά μαζεύονται στην εκκλησία του Αγίου Λαζάρου και δημιουργούν πρόχειρα οδοφράγματα προκειμένου να εμποδίσουν τους στρατιώτες να τα πλησιάσουν. Όταν κατέφθασαν τα στρατιωτικά αυτοκίνητα με τους άγγλους στρατιώτες, ξεκίνησε μια άγρια καταδίωξη εναντίον των παιδιών του δημοτικού σχολείου (!), που κρατούσαν ελληνικές σημαίες.

Ο Δημητράκης, μόλις εφτά χρονών ψυχούλα, δεν έφυγε …. μόνο έπαιρνε μικρές πέτρες με τα παιδικά ελληνικά του χέρια και τις πετούσε φωνάζοντας «Ένωση, Ένωση…». Ένας άγγλος, πραγματικό κτήνος αδιαφορεί για την παιδική αθωότητα του Δημητράκη και τον σημαδεύει πυροβολώντας τον εν ψυχρώ στο πρόσωπο, σκοτώνοντάς τον ακαριαία. Στην οδό που σήμερα τιμητικά φέρει το όνομα του: «Οδός Δημητράκη Δημητριάδη». Του εφτάχρονου μαθητή και ανθοπώλη, που με ένα πανέρι συνήθιζε να πουλά λουλούδια στους δρόμους. Λύγισαν και οι πέτρες στο άκουσμα της θυσίας του μικρού αγγέλου. Κι έγινε ο Δημητράκης Δημητριάδης ο μικρότερος Ήρωας της Ε.Ο.Κ.Α.

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης έγραψε το ποίημα «τα παιδιά στον Αγώνα»: 

Και συ σκλαβόπουλο, γιατί θλιμμένο στέκεις και θωρείς; 

Μήπως να πολεμήσεις δεν μπορείς; 

Όπλο δεν έχω, Καπετάνιο. 

Να, τις κοτρώνες. 

Αρκετές για σένα, τον μικρούλη. 

Και αρπάζει ο ήρωας ο μικρός, 

ο πιο μικρότερος απ’ όλους, κοτρώνες. 

Για να φέρει Λευτεριά.

Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστής 

Εκπαιδευτικός στο ΤΕΙ Λάρισα 

Από το Μονάγρι Λεμεσού 

a.avgoustis@hotmail.com

mignatiou.com