Η ΜΑΝΤΗΛΑ: ΕΝΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΟΧΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙO

Ἄρκεσε ἡ ἐμφάνιση μιᾶς μαντηλοφορούσας κοπέλας στήν παρέλαση γιά τήν ἐπέτειο τῆς ἐθνικῆς ἀπελευθέρωσης (τῆς ὁποίας τό μήνυμα προφανῶς τιμοῦσε, μαζί μέ τίς ἐπίσης μαντηλοφοροῦσες Ἀμαλίες καί ἄλλες παραδοσιακῶς ἐνδεδυμένες) γιά νά ἐνεργοποιηθῇ ἡ ρητορεία περί γενικῆς ἀπαγόρευσης τῶν «θρησκευτικῶν» ὑποτίθεται συμβόλων, κινούμενη στό ἐπίπεδο τῆς κοντόφθαλμης καί ἐπικίνδυνης «συμψηφιστικῆς» λογικῆς τοῦ τύπου: ἐσεῖς ἀφαιρεῖτε τήν μαντήλα κι ἐμεῖς ἀφαιροῦμε τούς σταυρούς καί τίς εἰκόνες. 

Ἀλλά ὦ ἠλίθιοι ἤ ὑστερόβουλοι τοῦ «πολυπολιτισμικοῦ» «συμψηφισμοῦ», ἡ μαντήλα δέν εἶναι θρησκευτικό στοιχεῖο ἀνταλλάξιμο πρός ἀντίστοιχα θρησκευτικά, ἀλλά ἕνα παμπάλαιο πολιτισμικό στοιχεῖο, πού ἔχει ἀσφαλῶς τίς ρίζες του σέ παμπάλαιες κοινωνικοῦ χαρακτήρα ἀντιλήψεις καί διευθετήσεις. Γι᾿ αὐτό καί δέν ἔχει ὁποιαδήποτε βάση ἡ δήλωση τοῦ ἀνεκδιήγητου χρυσαυγίτη ὅτι κάναμε τήν ἐπανάσταση γιά νά διώξουμε μεταξύ ἄλλων καί τήν μαντήλα, τήν στιγμή πού εἶναι γνωστό τοῖς πᾶσι ὅτι στίς ἀγροτικές περιοχές μέχρι καί τήν δεκαετία τοῦ ᾿60 οἱ ἡλικιωμένες Ἑλληνίδες φοροῦσαν τσεμπέρι πού κάλυπτε, σέ πολλές περιπτώσεις, καί τήν περιοχή τοῦ στόματος. 

Καί τά λέει μάλιστα αὐτά ἐκεῖνος πού ξυλοκόπησε ἐνώπιον τοῦ τηλεοπτικοῦ κοινοῦ μιά γυναῖκα, καί τοῦ ὁποίου ὁ ἰδεολογικός ταγός / Führer εἶχε προσδιορίσει, ἤδη ἀπ᾿ τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1934, μέ σαφήνεια τά ὅρια τοῦ κόσμου τῆς ἐθνικοσοσιαλίστριας γυναίκας: «σύζυγος, οἰκογένεια, παιδιά, σπίτι»! 

Ἀλλά τό ὅτι ἡ μαντήλα ὑπῆρξε ἕνα παλαιό πολιτισμικό στοιχεῖο τό δείχνει πέραν πάσης ἀμφιβολίας ἡ παρακάτω ἀναφορά τοῦ Φαίδωνος Κουκουλέ: «... ὅρα ὅτι σήμερον ἐν Μάνῃ, ὅταν μία γυνὴ λέγει: μὲ ξεμόρφωσε, δηλοῖ ὅτι τις τὴν περιύβρισε, κυρίως δείξας τὴν μορφήν της, μετὰ τὴν ἀφαίρεσιν τῆς περικαλυπτούσης τὸ πρόσωπόν της ὀθόνης. Ἡ ὀθόνη αὕτη, ἥτις κατὰ τὴν παλαιοτέραν περίοδον ἐκαλεῖτο προσωπίδιν καὶ βραδύτερον στομομάνικον, κατὰ τοὺς ὑστέρους Βυζαντινοὺς χρόνους ἐλέγετο τσίπα, ὁσάκις δὲ γυνὴ ἐλευθεριάζουσα ἀφῄρει τὴν ὀθόνην ταύτην, ἀναιδῶς τὸ πρόσωπον δεικνύουσα, ἐκαλεῖτο καὶ ἦτο ξετσίπωτη» (Βυζαντινῶν βίος καὶ πολιτισμός, τ. Ε΄, παράρτημα, σ. 48). 

Ὁ μή θρησκευτικός χαρακτήρας τοῦ ἀσφαλῶς προμουσουλμανικοῦ γυναικείου ποδήρους πέπλου ἀποδεικνύεται καί ἀπό διάφορες ἀρχαῖες ἀναφορές, ἀπ᾿ τίς ὁποῖες ἐπιλέγουμε ὡς πλέον χαρακτηριστική μιά ἀναφορά στήν Κύρου παιδεία τοῦ Ξενοφῶντα (5.1.4.4 - 5.1.7.5). Ὁ Ξενοφῶν περιγράφει τήν σκηνή τῆς ἀνακοίνωσης στήν «καθημένη[ν] κεκαλυμμένη[ν] τε καὶ εἰς γῆν ὁρῶσα[ν]» γυναῖκα τοῦ  Ἀράσπα ὅτι ἀπό ᾿δῶ καί πέρα θά ἀνήκῃ στόν Κῦρο:  «ὡς οὖν τοῦτο ἤκουσεν ἡ γυνή, περικατερρήξατό τε τὸν ἄνωθεν πέπλον καὶ ἀνωδύρατο· συνανεβόησαν δὲ καὶ αἱ δμωαί. Ἐν τούτῳ δὲ ἐφάνη μὲν αὐτῆς τὸ πλεῖστον μέρος τοῦ προσώπου, ἐφάνη δὲ ἡ δέρη καὶ αἱ χεῖρες·» 

Σ᾿ αὐτούς λοιπόν πού βιάζονται νά συγκαταλέξουν στά θρησκευτικά στοιχεῖα καί τήν μαντήλα καί νά ἐπιδοθοῦν στό ἀγαπημένο τους ἔργο τοῦ «συμψηφισμοῦ», ἔχουμε νά συμβουλέψουμε νά μήν μπερδεύουν τά σώβρακα μέ τίς γραβάτες· εἰδ᾿ ἄλλως θά πρέπῃ νά ἀναγνωρίσουν ὡς θρησκευτικά στοιχεῖα (καί ἑπομένως νά σεβαστοῦν) καί τό τζιχάντ, καί τήν πολυγαμία, καί τήν καταπίεση τῆς γυναίκας, καί τήν θανάτωση τῶν μοιχαλίδων καί ... καί... καί... 

Καί κάτι ἄλλο: στήν Ἑλλάδα ὑπάρχει ἐπικρατοῦσα θρησκεία, ὅπως ὑπάρχει καί ἐπικρατοῦσα γλῶσσα καί ἐπικρατοῦσα ἐθνότητα. Καί σ᾿ αὐτά δέν χωράει κανένας συμψηφισμός ἀμερικανόπνευστου παγκοσμιοκαπιταλιστικοῦ τύπου, ἀκόμα κι ἄν πλασάρεται ὡς ἡ τελευταία λέξη τῆς ἀριστερῆς μόδας.

Χρῖστος Δάλκος

Ἀπὸ τὸν ΑΝΤΙΦΩΝΗΤΗ τῆς Θράκης μας, 1 Ἀπρ. 2016