Η ΝΗΣΤΕΙΑ
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΨΥΧΟΚΤΟΝΟΣ
ΟΥΤΕ ΣΩΜΑΤΟΚΤΟΝΟΣ,
ΑΛΛΑ ΠΑΘΟΚΤΟΝΟΣ
Επειδή στο διαδίκτυο κυκλοφορούν διάφορες εκδοχές για τη νηστεία της Σαρακοστής των Χριστουγέννων αποφάσισα να συγκεντρώσω τις βασικότερες εκδοχές. [Παρακαλείσθε να με ενημερώσετε στο ellinikinafs@gmail.com για πιθανές διαφωνίες ή προσθήκες]. Σε κάθε περίπτωση ακολουθείτε την εκδοχή που θα σας υποδείξει ο πνευματικός σας και ας μην ξεχνάμε ότι η νηστεία είναι το μέσο με το οποίο καταπολεμούμε τα πάθη μας και δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός. Αυτός είναι πιθανώς και ο λόγος (κατά την εκτίμησή μου) που η Εκκλησία δεν δίνει σαφή και αυστηρή οδηγία για την τήρηση συγκεκριμένης εκδοχής.
Γενικές οδηγίες
Η νηστεία ξεκινά από την Τετάρτη 15/11 και διαρκεί 40 ημέρες μέχρι τα Χριστούγεννα, οπότε και λήγει μετά το πέρας της θείας λειτουργίας. Αφορά το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά. Κάθε Τετάρτη ή Παρασκευή τρώμε άλαδο φαγητό, εκτός κι αν υπάρχει κατάλυση οίνου-ελαίου λόγω μεγάλης εορτής ή ιχθύος (στις 21/11). Όλες τις ημέρες πλην Τετάρτης και Παρασκευής τρώμε λαδερό φαγητό ή ψάρι, αλλά η έναρξη, η λήξη και η διάρκεια της ιχθυοφαγίας ποικίλει από εκδοχή σε εκδοχή (διαβάστε παρακάτω).
Οι διάφορες εκδοχές σχετικά με την ιχθυοφαγία
- 1η εκδοχή (έχει υιοθετηθεί από την Ι.Μ. Λογγοβάρδας στην Πάρο, από την Ελλαδική Εκκλησία στο επίσημο ημερολόγιο - τυπικό και από ενορίες της Αρχιεπισκοπής Αθηνών): Επιτρέπεται κατάλυση ιχθύος όλες τις ημέρες πλην Τετάρτης και Παρασκευής από την αρχή της νηστείας μέχρι και τις 17/12, δηλαδή τις πρώτες 33 ημέρες (που αντιστοιχούν στα χρόνια ζωής του Κυρίου μας Ιησού Χριστού επί της Γης). Την τελευταία εβδομάδα, δηλαδή 18-24/12, δεν επιτρέπεται η ιχθυοφαγία, οπότε τρώμε λαδερό φαγητό πλην Τετάρτης και Παρασκευής (δείτε όμως και παρακάτω για την πρώτη και τελευταία ημέρα της νηστείας).
- 2η εκδοχή (έχει υιοθετηθεί από την Ι.Μ. Αγίου Σάββα Ιεροσολύμων και προτείνεται από πολλούς πνευματικούς): Επιτρέπεται κατάλυση ιχθύος όλες τις ημέρες πλην Τετάρτης και Παρασκευής από τα Εισόδια της Θεοτόκου (21/11) μέχρι και του Αγίου Σπυρίδωνος (12/12).
- 3η εκδοχή (π.χ. Ι.Ν. Αγίου Στυλιανού Γκύζη): Επιτρέπεται κατάλυση ιχθύος όλες τις ημέρες πλην Τετάρτης και Παρασκευής από τα Εισόδια της Θεοτόκου (21/11) μέχρι και τις 17/12.
- 4η εκδοχή (προτείνεται σε πολλές ενορίες): Επιτρέπεται κατάλυση ιχθύος μόνο τα σαββατοκύριακα μέχρι την προπαραμονή (23/12) ή πιο αυστηρά μέχρι και του Αγίου Σπυρίδωνος (12/12). Η εκδοχή αυτή ακολουθείται σε πολλές μονές εκτός ή εντός του Αγ. Όρους (όπου επιπλέον οι μοναχοί κάνουν άλαδο όλες τις καθημερινές, ενώ το σαββατοκύριακο τρώνε λαδερό ή και ψάρι).
Το σκεπτικό στις τρεις τελευταίες εκδοχές, ιδιαίτερα στην 4η, είναι να μην γίνεται κατάχρηση στην κατάλυση ιχθύος. Γενικά, ο χρυσός κανόνας είναι να τρώμε ψάρι το πολύ δύο φορές την εβδομάδα, όχι κατ' ανάγκη το σαββατοκύριακο. Αν π.χ. θέλουμε να κοινωνήσουμε την Κυριακή καλό θα ήταν να μην φάμε ψάρι το Σάββατο, αλλά κάποια καθημερινή π.χ. την Πέμπτη. Τέλος, το σκεπτικό της ενάρξεως της ιχθυοφαγίας από τις 21/11 και όχι νωρίτερα είναι ώστε να κοινωνήσουμε στα Εισόδια της Θεοτόκου έχοντας στερηθεί το ψάρι τις προηγούμενες 6 μέρες νηστείας.
Ειδικές οδηγίες
- Την πρώτη ημέρα της νηστείας (15/11), που εφέτος πέφτει Τετάρτη, συνηθίζουμε να κάνουμε ξηροφαγία (ή κατ' άλλους τρώμε άλαδο φαγητό) εκτός και αν πέσει Σάββατο ή Κυριακή, οπότε πρέπει να φάμε λάδι. Εφέτος πάντως δεν υπάρχει σημαντικό δίλημμα λόγω Τετάρτης. Υπενθυμίζω ότι η αυστηρή νηστεία της πρώτης ημέρας τηρείται και τη Μεγάλη Σαρακοστή (Καθαρά Δευτέρα), όπου μάλιστα επεκτείνεται στο τριήμερο ή και σε όλη την Καθαρά Εβδομάδα (Καθαρά Δευτέρα - Παρασκευή).
- Η Παραμονή των Χριστουγέννων (24/12) θεωρείται μεμονωμένη ημέρα νηστείας με την έννοια ότι τρώμε άλαδο φαγητό (ή κάνουμε ξηροφαγία) αν πέσει καθημερινή, αλλά φυσικά λαδερό αν πέσει σαββατοκύριακο, όπως εφέτος. [Παρόμοια αυστηρή νηστεία κάνουμε και την Παραμονή των Θεοφανείων, αλλά και την παραμονή του Πάσχα, το Μ. Σάββατο, που είναι το μοναδικό Σάββατο που νηστεύουμε το λάδι!]
Η τήρηση της ξηροφαγίας την πρώτη και τελευταία ημέρα της νηστείας ακολουθείται στο Αγ. Όρος, οπότε και μάλλον πέρασε ως ευλαβής συνήθεια και στους υπολοίπους.
- Στα Εισόδια της Θεοτόκου (21/11) τρώμε ψάρι ακόμα και αν πέσει ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή.
- Αν κάποια Τετάρτη ή Παρασκευή πέσει σε μεγάλη γιορτή τρώμε λαδερό. Οι γιορτές αυτές είναι: 16/11, 25/11, 30/11, 4/12, 5/12, 6/12, 9/12, 12/12, 15/12, 17/12, 20/12. [Στο νηστειοδρόμιο του π. Βασιλείου Βολουδάκη αναφέρονται και οι ημερομηνίες 22-24/11 (διότι δεν έχει γίνει η απόδοση της θεομητορικής εορτής των Εισοδίων) και οι 7/12, 8/12 που έχουν προστεθεί υπό του π. Επιφανίου Θεοδωροπούλου.]
Συμβουλευτείτε τον πνευματικό σας σε κάθε περίπτωση και ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του.
Επιμέλεια άρθρου: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΣ
Βιβλιογραφία
- Νηστειοδρόμιο, π. Βασιλείου Βολουδάκη, Εκδ. Υπακοή
- Γιατί, πώς και πότε πρέπει να νηστεύουμε, π. Ιωάννου Μπενέτου, Ι.Ν. Αγ. Τιμοθέου και Μαύρας Ηλιουπόλεως
- Η διατροφή στη νηστεία, Π. Καρακασίδου, Εκδ. Σταμούλης
- Ορθόδοξος Νηστίσιμη Μοναστηριακή Κουζίνα, Ι. Παπαζήση, Εκδ. Κάδμος
- Πώς και Πότε πρέπει να νηστεύουμε, Αδελφότης "Ο Σταυρός", Ε΄ Έκδοση, 2001
Διαδικτυακές πηγές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια σας θα πρέπει να αναφέρονται στη συγκεκριμένη ανάρτηση και να διατυπώνονται κόσμια ακόμα και αν διαφωνείτε.
Παρακαλούμε να χρησιμοποιείτε ελληνικούς χαρακτήρες.