Θοδωρής Αμπαζής: Σκέφτομαι ότι όπου να' ναι θα συμβεί ένα μπαμ, μεγάλο...

[...]

Πως ερμηνεύετε την έννοια του δαιμονισμένου με την ντοστογιεφσκική και πως με την τρέχουσα ερμηνεία;

Ο Στεπάν Τροφίμοβιτς απαντάει σε αυτό. Λέει ότι «η Μεγάλη Ιδέα θα κάνει τους δαίμονες να μπουν στα γουρούνια· και ίσως μάλιστα να έχουν ήδη μπει· ίσως τα γουρούνια να είμαστε εμείς και ίσως πρέπει να πέσουμε στη θάλασσα να πνιγούμε γιατί έτσι η χώρα μας θα σωθεί». Οι δαίμονες υπάρχουν γιατί ένα κομμάτι μας είναι σκοτεινό, ένα κομμάτι της ύπαρξης μας είναι δαιμονικό, απλώς αρνούμαστε να το κοιτάξουμε. Με αυτή την έννοια δεν υπάρχει άνθρωπος μη δαιμονισμένος. Γι' αυτό ευθύνεται το ειδικό φορτίο κάθε φορά, το οποίο ορίζεται από τις καταστάσεις – άλλες φορές το φορτίο είναι φωτεινό κι άλλες πιο σκοτεινό. Αν οι συνθήκες είναι τέτοιες όπου το σκοτεινό φορτίο επικρατεί για μεγάλο διάστημα και εξελίσσεται σε κοινωνικό γεγονός τότε μιλάμε για συνθήκες Σκοταδισμού, Μεσαίωνα, εποχές σαν τη σημερινή. Γιατί υπάρχει ένα είδος Μεσαίωνα γύρω μας κι ας είναι πιο κρυφός. Αισθάνομαι πως το σκοτάδι είναι ίδιο με την εποχή των «Δαιμονισμένων» που περιγράφει ο Ντοστογιέφσκι αφού και τώρα ζούμε σοβαρούς κοινωνικούς κλυδωνισμούς, κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί, ο φανατισμός βρίσκει χώρο για να βγει προς τα έξω και οι κοινωνίες είναι πολύ ευάλωτες σε ομάδες φανατικών που θέλουν να τα τινάξουν όλα στον αέρα, οι διανοητές έχουν φύγει από το προσκήνιο, η κοινωνία είναι ανοχύρωτη και καταθλιπτική, η κατάθλιψη, η απάθεια έχει γίνει μάστιγα της εποχής μας. Ο κόσμος ξεκινάει τη μέρα του με τη σκέψη αυτή να τελειώσει γρήγορα. Είναι το απόλυτο εσωτερικό και κοινωνικό τέλος αυτό, οδηγεί στην καταστροφή της ζωής.

Θα θέλατε να ζούσατε σε μια εποχή όπου κάτι πάει να γεννηθεί;

Μα είμαστε σε μια τέτοια εποχή. Σίγουρα κάτι έρχεται απλώς δεν ξέρουμε τι είναι αυτό... Έχοντας την ευαισθησία του καλλιτέχνη πάντως, η αδρεναλίνη μου είναι στα ύψη και σκέφτομαι ότι όπου να' ναι θα συμβεί ένα μπαμ, μεγάλο. Και δεν το νιώθω μόνο εγώ.

Φοβάστε ότι αυτό το «μπαμ» θα είναι για κακό;

Εξαρτάται τι θεωρεί ο καθένας καλό ή κακό. Οι μηδενιστές, ας πούμε, πιστεύουν ότι το καλό είναι η απόλυτη καταστροφή που θα φέρει μια καινούργια αρχή, μιας ισότητας, μιας ελευθερίας και δικαιοσύνης.

Τρέφετε τέτοιες ελπίδες;

Θα είναι λάθος αν περιμένω να μου δώσουν τις ελπίδες άλλοι. Το σωστό είναι να τις ψάξω μέσα μου. Αν πρόκειται να φτιάξουμε ένα καλύτερο κόσμο, αντί να κοιτάμε πως θα τον οργανώσουμε, πρέπει να φτιάξουμε πρώτα ένα καλύτερο κόσμο μέσα μας.

Ο κόσμος ξεκινάει τη μέρα του με τη σκέψη αυτή να τελειώσει γρήγορα. Είναι το απόλυτο εσωτερικό και κοινωνικό τέλος αυτό, οδηγεί στην καταστροφή της ζωής

«Ο μόνος νόμος της ανθρώπινης ζωής είναι να μπορεί να προσκυνήσει ο άνθρωπος κάτι το άμετρα μεγάλο» λέει στο τέλος των «Δαιμονισμένων» ο Στεπάν Τροφίμοβιτς. Υπάρχει κάτι άμετρα μεγάλο που σας κινεί;

Μπορείς εσύ να ορίσεις τι σε κινεί;

Η αγάπη. Αδιαπραγμάτευτα. 

Εγώ πάλι νομίζω πως είναι ο έρωτας – παρότι ο έρωτας μπορεί να εκτιμηθεί ως συμβάν. Κοντά είμαστε πάντως. Το άλλο που μας κινεί είναι αυτό που λέει ο Σάτοβ όταν βλέπει το νεογέννητο μωρό: «Αυτό δεν μπορεί να το κάνει ανθρώπου χέρι». Εκείνη τη στιγμή ο άνθρωπος αισθάνεται θεός. Όταν ο άνθρωπος βρεθεί μπροστά στη μεγαλειότητα του και την αναγνωρίσει, γίνεται, με την ευρεία έννοια, θρήσκος. Αρχίζει και πιστεύει στο θείο, αναγνωρίζει το θεϊκό στον εαυτό του κι αυτό τον ξεπερνάει εφόσον ο άνθρωπος γεννιέται με το φόβο του θανάτου.

Ο Ντοστογιέφκσι θίγει πολύ δυναμικά και το ζήτημα της ομορφιάς στον κόσμο. Εχετε απάντηση για το τι είναι ομορφιά;

Η ομορφιά έχει να κάνει με την ειλικρίνεια και η ειλικρίνεια είναι, επίσης, μέσα μας. Δηλαδή, πρέπει πρώτα να χαρώ την ομορφιά μέσα μου ώστε να μπορέσω να την αναπαράγω έξω. Αν δεν βρω ομορφιά εντός μου δεν θα μου λείψει η ομορφιά γύρω μου.

Και που διακρίνετε ομορφιά;

Στα παιδιά, στη μουσική, στην Τέχνη. Βλέπω όμορφους τους ανθρώπους που είναι στη σκηνή - ειδικά όταν έχουν να πουν τέτοια κείμενα. Ίσως μόνο οι καλλιτέχνες βρίσκουν ομορφιά εκεί που ο άλλος δεν την βλέπει.

ολόκληρη η συνέντευξη ΕΔΩ

Πηγή: monopoli.gr