Αρετή χωρίς τους άλλους δεν υπάρχει

Η ζωή μας δεν πρέπει να προσδιορίζεται σε σωστή ή λάθος, σε καλή ή κακή· αλλά σε σχέση ή σε ρήξη.
Δηλαδή τίποτα στην ζωή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αυτόματα καλό ή κακό, σωστό ή λάθος· όλα κρίνονται με τα κίνητρα που έχουμε και το αποτέλεσμα.

Όλα λοιπόν νομίζω πρέπει να τα βλέπουμε με γνώμονα την σχέση ή την ρήξη που δημιουργείται με τους άλλους και τον Θεό. Ό,τι και να κάνω έτσι πρέπει να κρίνετε: Με φέρνει σε σχέση με τους άλλους και τον Θεό ή σε ρήξη;

Μπορεί δηλαδή να κάνω και κάτι που θεωρείται "καλό¨ π.χ. νηστεύω ή εγκρατεύομαι ή εκκλησιάζομαι. Θα πρέπει να εξετάσω εάν η νηστεία που κάνω, η εγκράτεια που έχω, ο τακτικός μου εκκλησιασμός με φέρνει σε σχέση με τον Θεό και τους συνανθρώπους μου ή με φέρνει σε ρήξη μαζί τους (αρχίζω κρίνω αυτούς που δεν νηστεύουν, που ζούνε άσωτα, που δεν εκκλησιάζονται.
Η σωτηρία μας, η ολοκλήρωσή μας, περνά μέσα από τους άλλους. Δεν μπορούμε λοιπόν να καλλιεργούμε την "αρετή" μέσα στην ατομικότητά μας απορρίπτοντας τους άλλους.

Αρετή χωρίς τους άλλους δεν υπάρχει, δηλαδή αρετή χωρίς σχέση δεν υπάρχει. Χωρίς τους άλλους υπάρχουν στείρα "πνευματικά" κατορθώματα (νηστεύω αλλά δεν αγαπώ, ζω ηθικά αλλά δεν συγχωρώ, εκκλησιάζομαι αλλά δεν επι-κοινωνώ με τους άλλους, μελετώ το Λόγο του Θεού αλλά συνεχίζω να ζω με ιδιοτροπίες και παραξενιές που δυσκολεύουν την ζωή των άλλων).
Πολλές φορές λοιπόν πέφτουμε σ' αυτήν την παγίδα, να ζούμε την χριστιανική ζωή με πολλά κατορθώματα αλλά συγχρόνως με καμία αρετή.
Όπως ο Θεός υπάρχει ως σχέση Τριών Προσώπων, έτσι κι εμείς καλούμαστε να ζήσουμε ως (τριαδική) σχέση Ανθρώπου-Θεού-Συνανθρώπου.
π.Παύλος Παπαδόπουλος

Προσκυνητής