Σχόλιο: Αν έχει δίκιο η άλλη πλευρά που υποστηρίζει ότι μπορούμε να κάνουμε τη θεία λειτουργία μετά τον εσπερινό, τότε θα πρέπει να μας απαντήσουν γιατί τόσον καιρό (αιώνες...) μας άφηναν να τα κάνουμε λάθος.
Δηλαδή γιατί τόσο καιρό η νηστεία της Τετάρτης δεν ξεκινά Τρίτη απόγευμα μετά τον εσπερινό και να τελειώνει Τετάρτη απόγευμα, αφού ολοκληρωθεί η ακολουθία της θ΄ ώρας; Το ίδιο για τη νηστεία της Παρασκευής. Θα έπρεπε να ξεκινάμε την Πέμπτη το απόγευμα να νηστεύουμε με άλαδο και να τρώμε κανονικά την Παρασκευή το απόγευμα κρεατικά και γαλακτοκομικά μετά τον εσπερινό... Για να "στυλωθούμε" βρε παιδί μου, τόσες ώρες θα έχουμε νηστέψει, μην αποκάμουμε...
Αντίστοιχα με τη θεία λειτουργία: Από εδώ και πέρα να σταματήσουμε να είμαστε κοσμικοί και αδαείς όπως μέχρι τώρα. Μετά τον εσπερινό που τελείται το απόγευμα του Σαββάτου θα πρέπει να ακολουθεί απογευματινή θεία λειτουργία (σαν τις σημερινές "αγρυπνίες"). Κατά τις 22:00 με 23:00 θα έχουμε πάει στο κρεβατάκι μας και θα απολαύσουμε τον ύπνο ολόκληρο το πρωινό της Κυριακής. Θα ξαναγεμίσουν οι εκκλησίες! Θα... θα... θα...
Ωχ! Ξέχασα έχουμε και τον κορωνοϊό...
Η Εκκλησία μας ακολουθεί από τα αρχαία χρόνια δύο διαφορετικά ημερολόγια ταυτόχρονα, το εβραϊκό και το ελληνορωμαϊκό (ή πολιτικό ημερολόγιο).
Σύμφωνα με το εβραϊκό, το 24ωρο αρχίζει στις 6.ΟΟ το απόγευμα με την δύση του ήλιου, συνεπώς έχουμε νυχθήμερον, δηλαδή η μέρα αλλάζει με τον ερχομό της νύχτας. Με βάση το νυχθήμερον ορίστηκε η εκκλησιαστική ημέρα, που αρχίζει κάθε απόγευμα με τον Εσπερινό.
Αντίθετα, σύμφωνα με το ελληνορωμαϊκό ημερολόγιο, το 24ωρο ξεκινά με την ανατολή του ήλιου, στις 6.ΟΟ το πρωί. Από το ελληνορωμαϊκό εξελίχθηκε το σύγχρονο πολιτικό ημερολόγιο, που ακολουθεί το ημερονύκτιον και όχι το νυχθήμερον. Η Εκκλησία μας χρησιμοποιεί το πολιτικό ημερολόγιο όσον αφορά την νηστεία και την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Γι΄ αυτό η νηστεία αρχίζει ή τελειώνει με την αρχή ή το τέλος του πολιτικού 24ώρου και όχι με βάση τον Εσπερινό.
Ωστόσο, το ίδιο ισχύει και για την Λειτουργία. Την κυριακάτικη Λειτουργία δεν την τελούμε μετά τον Εσπερινό του Σαββάτου, αλλά αφού εισέλθουμε στην μέρα της Κυριακής, με βάση το πολιτικό ημερολόγιο. Το ίδιο ισχύει, πολύ περισσότερο, για την αναστάσιμη Λειτουργία, που πρέπει να τελεστεί την Κυριακή του Πάσχα και όχι το Μέγα Σάββατο.
Ακολουθούν φωτογραφίες από το βιβλίο "Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίες, Τόμος Α΄" του Ι. Φουντούλη (σελ. 168-170):