Πίνακες καθισμάτων και στάσεων ψαλτηρίου και σχόλια για αρχαρίους (και όχι μόνο) που παλεύουν με τις συντομεύσεις των βιβλίων...

 

Το ψαλτήρι αποτελείται από 150 ψαλμούς, οι οποίοι χωρίζονται σε 20 ομάδες που καλούνται καθίσματα. Κάθε κάθισμα αποτελείται από 3 υποομάδες που καλούνται στάσεις. 

Πριν ξεκινήσει η 1η στάση του καθίσματος λέμε:

Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον.

Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι,

καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

(αναφέρεται εν συντομία «Κύριε, ἐλέησον (γ΄), Δόξα καὶ νῦν» στα βιβλία)

 

Διαβάζουμε την 1^η στάση

και στο τέλος:

 

Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι,

καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, δόξα σοι ὁ Θεός·

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, δόξα σοι ὁ Θεός·

Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, Ἀλληλούϊα, δόξα σοι ὁ Θεός·

(αναφέρεται εν συντομία «Δόξα καὶ νῦν, Ἀλληλούϊα» στα βιβλία)

 

και αμέσως (πριν ξεκινήσει η 2η στάση), ξανά:

 

«Κύριε, ἐλέησον (γ΄), Δόξα καὶ νῦν.»

 

Διαβάζουμε τη 2^η στάση

και στο τέλος (όπως και στο τέλος της 1^ης στάσης):

 

«Δόξα καὶ νῦν, Ἀλληλούϊα»

 

και πριν ξεκινήσει η 3η στάση ξανά:

 

«Κύριε, ἐλέησον (γ΄), Δόξα καὶ νῦν.»

 

Διαβάζουμε την 3^η στάση

και στο τέλος:

 

«Δόξα καὶ νῦν, Ἀλληλούϊα»

ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, Κύριε δόξα σοι.

 

 

Στον παρακάτω πίνακα μπορεί κανείς να δει ποιοι ψαλμοί περιέχονται σε κάθε κάθισμα, αλλά και σε κάθε στάση. Σε κάθε γραμμή έχω προσθέσει και κάποιες βασικές παρατηρήσεις, ενώ με μπλε χρώμα σημειώνονται ψαλμοί που λέγονται σε συγκεκριμένες ακολουθίες της ημέρας (αναφέρονται στις παρατηρήσεις). Έχω επίσης τονίσει τα καθίσματα 1, 9, 17 και σχολίασα ως παράδειγμα το 10ο κάθισμα. Γενικά, σε κάθε ακολουθία προβλέπεται ανάγνωση καθισμάτων του ψαλτηρίου (αλλά παραλείπεται συνήθως στις ενορίες). Στο μεσονυκτικό καθημερινών προβλέπεται το 17^ο κάθισμα, στο μεσονυκτικό Σαββάτου το 9^ο, στον όρθρο προβλέπονται 2-3 καθίσματα (εξαρτώνται από την ημέρα και την περίοδο του έτους) και στον εσπερινό προβλέπεται ένα κάθισμα π.χ. το 1^ο στον Εσπερινό που τελείται το απόγευμα του Σαββάτου (μοναδική εξαίρεση αποτελεί το Μεγάλο Σάββατο). Αυτά μπορεί κανείς να τα διαβάσει με λεπτομέρειες σε βιβλία τυπικού (π.χ. στο σύστημα τυπικού του π. Κων/νου Παπαγιάννη), αλλά επίσης και σε κάποια ψαλτήρια υπάρχουν στο τέλος συγκεντρωτικοί πίνακες ανά περίοδο του έτους. Τις περισσότερες περιόδους του έτους καλύπτεται ολόκληρο το ψαλτήρι ανά εβδομάδα (διαβάζεται τουλάχιστον μια φορά κάθε κάθισμα), αλλά τη Μεγάλη Σαρακοστή καλύπτεται δύο φορές ανά εβδομάδα, καθώς προστίθεται ανάγνωση ψαλτηρίου και στις ακολουθίες των ωρών (ά, γ΄, ς΄ και θ΄).

Επιμέλεια ανάρτησης: 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΣ