«Με το βλέμμα στον Ουρανό»: Ένα ντοκιμαντέρ για τον Άγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως

                

Γεννήθηκε στὴν Σηλυβρία Ἀνατολικῆς Θράκης
Σὲ ἕνα παραθαλάσσιο προάστιο τῆς Τουρκίας τὸ ὁποῖο ἀπέχει 67 χλμ. δυτικὰ τῆς Κωνσταντινούπολης, στὴ Σηλυβρία τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης γεννήθηκε, τὸ 1846, ὁ Ἀναστάσιος Κεφαλάς.Ὁ Ἀναστάσιος ἀγαποῦσε πολὺ τὰ γράμματα καὶ τελείωσε τὸ Δημοτικὸ καὶ τὸ Σχολαρχεῖο μὲ παιδονόμο τὸν πατέρα του Δημοσθένη. Προσευχόταν ἀπὸ μικρὸ παιδὶ στὸν Μητροπολιτικὸ Ναό τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου τῆς Σηλυβρίας, ὅπου φυλασσόταν ἡ θαυματουργὴ εἰκόνα τῆς Παναγίας της Σηλυβριανῆς.

Σύντομα, ἦρθε ἀντιμέτωπος μὲ τὶς δυσκολίες καὶ τὴν φτώχεια καθὼς… ἡ οἰκογένειά του ἀδυνατοῦσε νὰ συντηρήσει τὰ ἕξι παιδιὰ κι ἔτσι ἔφυγε γιὰ τὴν Κωνσταντινούπολη σὲ ἡλικία 13 ἐτῶν.

Σὲ ἡλικία 13 ἐτῶν βρέθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη

Γιὰ ἕνα διάστημα στὴν Κωνσταντινούπολη ἐργάζεται πολὺ σκληρὰ σὲ ἕνα καπνοπωλεῖο μὲ ἀντίτιμο ἕνα πατάρι γιὰ στέγη καὶ λίγη τροφή. Ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ φερόταν βάναυσα καὶ πολλὲς φορὲς τὸν ξυλοκοποῦσε. Τὰ βράδια ἔραβε χαρτιὰ μεταξύ τους γιὰ νὰ τὰ κάνει βιβλία ἐνῷ στὶς συσκευασίες καπνοῦ ποὺ πουλοῦσε ἔγραφε εὐαγγελικὲς ρήσεις γιὰ νὰ βοηθιέται ὁ κόσμος. Ὅταν ἕνας ἔμπορος ποὺ βρισκόταν κοντὰ στὸ συσκευαστήριο εἶδε τὰ βασανιστήρια τοῦ Ἁγίου τὸν πῆρε στὴ δούλεψή του γιὰ νὰ τὸν γλιτώσει.

Στὴ συνέχεια ἐργάζεται ὡς παιδονόμος στὸ Ἁγιοταφικὸ Μετόχι Κωνσταντινουπόλεως στὸ Φανάρι ἐνῷ στὴν Πόλη παρέμεινε συνολικὰ ἑπτὰ ἔτη καὶ σὲ ἡλικία 20 ἐτῶν τὴν ἐγκατέλειψε, παρ’ ὅτι δὲν ὁλοκλήρωσε τὴ μόρφωσή του, γιὰ νὰ ἐργαστεῖ στὴ γενέτειρά του, στὴ Χίο.

Σὲ ἡλικία 30 ἐτῶν βρέθηκε στὴν Χίο

Στὴ Χίο ἐργάζεται ὡς δάσκαλος στὸ Λιθί, ἕνα μικρὸ χωριὸ νοτιοδυτικὰ τοῦ νησιοῦ, γενέτειρα τοῦ ἐθνικοῦ εὐεργέτη Ἀνδρέα Συγγροῦ παραμένοντας στὸ νησὶ γιὰ 10 χρόνια, μέχρι τὸ 1877. Ἐκεῖ γνωρίζει τὸν μεγάλο εὐεργέτη του Ἰωάννη Χωρέμη, ἕναν εὔπορο τοπικὸ ἄρχοντα, ὁ ὁποῖος τὸν ἔθεσε ὑπὸ τὴν προστασία του.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος εἶχε κλίση πρὸς τὸν Μοναχισμό. Τὰ χαρίσματά του ὅμως, ὁ λόγος του καὶ ἡ μόρφωσή του, τελικὰ τὸν ἔστρεψαν πρὸς τὸν κοσμικὸ κλῆρο, χωρὶς ὅμως ποτὲ νὰ λησμονήσει τὸν Μοναχισμό. Σὲ ἡλικία 30 ἐτῶν ἐγκαταβιώνει στὴν Νέα Μονὴ Χίου ὡς δόκιμος Μοναχός, καὶ τρία χρόνια ἀργότερα, στὶς 7 Νοεμβρίου τοῦ 1876, κείρεται Μοναχὸς ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Χίου Γρηγόριο, μετονομαζόμενος σὲ Λάζαρος.

Στὴν Ἱερὰ Μονὴ Χίου, φυλάσσονται μέχρι σήμερα ἡ ποιμαντορικὴ ράβδος τοῦ Ἁγίου, ὅπως καὶ τμῆμα τῶν ἁγίων λειψάνων του.

Τὸ 1877 ὁ Ἅγιος Νεκτάριος φτάνει στὴν Ἀθήνα

Τὸ 1877 ὁ Νεκτάριος, μετὰ ἀπὸ παρότρυνση τοῦ Ἰωάννη Χωρέμη, ταξιδεύει γιὰ τὴν Ἀθήνα γιὰ νὰ ὁλοκληρώσει τὶς γυμνασιακές του σπουδές. Μετὰ τὴν ὁλοκλήρωσή τους στὴ Βαρβάκειο, ἐστάλη μέσῳ γνωριμίας ποὺ εἶχε μὲ τὸν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Σωφρόνιο, στὴν Ἀλεξάνδρεια. Ὁ Πατριάρχης Σωφρόνιος ἐντυπωσιάστηκε ἀπὸ τὸν Νεκτάριο καὶ μὲ βάση τὶς πολὺ καλὲς συστάσεις ποὺ εἶχε τὸν ἔστειλε ξανὰ στὴν Ἀθήνα, νὰ φοιτήσει στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν.

Ἡ προσωπικότητά του ὡς θεολόγος ἄρχισε νὰ δυναμώνει περισσότερο καὶ νὰ ἐκπέμπει φῶς στοὺς γύρω του ποὺ ἔβλεπαν τὸ Νεκτάριο νὰ διαγράφει πλέον τὴν δική του ξεχωριστὴ πορεία. Ὁ Νεκτάριος στὴν Θεολογικὴ σχολὴ διέπρεψε μὲ ἀποτέλεσμα νὰ κερδίσει ὑποτροφία σπουδῶν στὴ Θεολογικὴ Σχολή, κάτι ποὺ τὸν ἀνακούφισε πολύ, καθότι ὁ εὐεργέτης του Ἰωάννης Χωρέμης εἶχε φύγει ἀπὸ τὴ ζωή, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βρίσκεται σὲ δεινὴ οἰκονομικὴ κατάσταση καὶ πάλι

Σὲ ἡλικία 41 ἐτῶν χειροτονεῖται ἱερέας στὴν Ἀλεξάνδρεια

Ὁ Ἅγιος φθάνει στὴν Ἀλεξάνδρεια στὶς 26 Νοεμβρίου τοῦ 1885 σὲ ἡλικία 40 ἐτῶν. Λίγους μῆνες ἀργότερα, στὶς 23 Μαρτίου τοῦ 1886 χειροτονεῖται Πρεσβύτερος στὸν Ἱερὸ Πατριαρχικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Σάββα Ἀλεξανδρείας ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Σωφρόνιο τὸν τέταρτο. Στὶς 6 Αὐγούστου τοῦ 1886 χειροθετεῖται Μέγας Ἀρχιμανδρίτης καὶ Πνευματικὸς καὶ τοποθετεῖται στὴν Πατριαρχικὴ Ἀντιπροσωπεία Καΐρου στὴ συνοικία Χαμζάουι, ἐκεῖ ὅπου βρίσκεται καὶ ὁ Ἱερὸς Πατριαρχικὸς Ναὸς τοῦ Ἁγίου Νικολάου.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος διέμενε κατὰ τὸ διάστημα αὐτὸ ἀκριβῶς ἀπέναντι ἀπὸ τὸ συγκεκριμένο Ναό, σὲ μιὰ μικρὴ κατοικία, τὸ ἰσόγειο τῆς ὁποίας διαμορφώθηκε σὲ Παρεκκλήσιο πρὸς τιμήν του, ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης Ἀφρικῆς Πέτρου Ζ ́ (+2004). Εἶχε πλέον δυναμώσει τὴν ἐπικοινωνία του στὰ θέματα τῆς ὀρθοδοξίας μὲ τὸν κόσμο ποὺ διψοῦσε νὰ βρεθεῖ κοντά του. Στὸν Πατριαρχικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου Καΐρου χειροτονεῖται Τιτουλάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Σωφρόνιο τὴν Κυριακὴ 15 Ἰανουαρίου τοῦ 1889 συνεχίζοντας τὴν πορεία του μέσα στὸν κόσμο, παρηγοριὰ γιὰ τοὺς φτωχούς, λάμψη γνώσεως γιὰ τὴν ἐλίτ.

Κι ἐδῶ ὅμως οἱ δυσκολίες του δὲν εἶχαν τελειωμό. Κληρικοὶ τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας, ἀρχίζουν νὰ τὸν φθονοῦν καὶ ἀπὸ φόβο γιὰ τὴν πορεία του, καταφέρνουν νὰ πείσουν τὸν ἐνενηντάχρονο τότε Πατριάρχη Σωφρόνιο πὼς ὁ Μητροπολίτης Πενταπόλεως ἐπηρεάζει καὶ ξεσηκώνει τὸν λαό, σφετεριζόμενος τὸν θρόνο του ἐνῷ ἀρχίζουν νὰ διαδίδουν πληροφορίες γιὰ δῆθεν ἠθικὲς παρεκτροπές του.

Ὁ φόβος μήπως στὶς πατριαρχικὲς ἐκλογὲς διεκδικήσει τὸν θρόνο ἔκανε τοὺς μνηστῆρες νὰ δολοπλοκοὺν ἐναντίον τοῦ σιωπηλοῦ καὶ ταπεινοῦ τέκνου τῆς Ἐκκλησίας μὲ ἀποτέλεσμα ὁ Πατριάρχης Σωφρόνιος παρὰ τὴν ἀγάπη ποὺ ἔτρεφε στὸ πρόσωπό του νὰ τὸν ἀπομακρύνει. Τὸν Μάϊο τοῦ 1890 ὁ Πατριάρχης παύει τὸν Ἅγιο Νεκτάριο ἀπὸ τὴ Διεύθυνση τοῦ Πατριαρχικοῦ Γραφείου καὶ λίγες μέρες ἀργότερα τὸν ἀποπέμπει ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο….

Στὴ διεύθυνση τῆς Ριζαρίου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς

Ὅταν ἐγκαταλείπει τὴν Αἴγυπτο κι ἐπιστρέψει στὴν Ἑλλάδα ἦταν Αὔγουστος τοῦ 1890. Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος πεινάει… δὲν ἔχει χρήματα οὔτε νὰ μετακινηθεῖ, οἱ περισσότερες πόρτες ποὺ χτύπησε στὴν Ἀθήνα ἦταν κλειστὲς γι αὐτὸν καὶ τελικὰ ἀναλαμβάνει μιὰ θέση κατώτερη ἀπὸ τὸ ὕψος τοῦ ἐπισκοπικοῦ του ἀξιώματος, αὐτή τοῦ ἱεροκήρυκος στὸ Νομὸ Εὐβοίας.

Στὶς 4 Αὐγούστου τοῦ 1893 ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἀποφασίζει τὴ μετάθεσή του στὸν τότε Νομὸ Φθιώτιδας ἐνῷ τὸ 1894 διατελεῖ Διευθυντὴς τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς γιὰ 14 χρόνια. Ἡ παρουσία του στὴν Ριζάρειο σχολὴ προδιαγράφει μιὰ λαμπρή πορεία γιὰ τὸ ἐκπαιδευτικὸ ἵδρυμα ἀφήνοντας στὴν κυριολεξία τὸ ἀποτύπωμά του ἀνεξίτηλο.

Γιὰ τὴν Ριζάρειο ἦταν ἕνα μεγάλο κεφάλαιο καὶ γιὰ τοὺς μαθητὲς ἀποτέλεσε πηγὴ ἔμπνευσης καὶ παράδειγμα ζωῆς. Ἕνας ταπεινὸς διευθυντὴς ποὺ τιμωροῦσε τὸν ἑαυτό του μὲ ἀσιτία, ὅταν οἱ μαθητές του ξέφευγαν ἀπὸ τὴν πορεία τους. Ἡ αἴγλη τῆς Ριζαρείου συζητεῖται παντοῦ καὶ μὲ τὴν παρουσία τοῦ Ἁγίου γίνεται ἕνα ἵδρυμα πρωτοπόρο καὶ ἰσχυρὸ καὶ μὲ τὸ ἐκπαιδευτικὸ προσωπικὸ καὶ τοὺς μαθητὲς νὰ ἀποκτοῦν ἰδιαίτερη φήμη. Οἱ πρωτοποριακές του μέθοδοι ἔγραφαν νέα ἱστορία στὸ ἐκπαιδευτικὸ σύστημα.

Αἴγινα – Ἡ ἵδρυση τῆς Μονῆς Ἁγίας Τριάδoς

Ὅσο ἀκόμα ἦταν σχολάρχης τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς, ἀναζητοῦσε τόπο γιὰ νὰ χτίσει ἕνα Ἡσυχαστήριο καὶ νὰ ἐγκαταστήσει καὶ μιὰ ὁμάδα γυναικῶν τὴν ὁποία καθοδηγοῦσε πνευματικὰ μετὰ ἀπὸ παράκλησή τους νὰ τὶς βοηθήσει νὰ γίνουν μοναχές….

Τὸ 1904 ξεκινᾶ τὴν ἀνοικοδόμηση τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου, τὸ ὁποῖο καὶ ἀφιερώνει στὴν Ἁγία Τριάδα, ὁρίζοντας ὡς Ἡγουμένη τὴν τυφλὴ Μοναχὴ Ξένη Στρογγυλοῦ. Θεμελιώνει τὸ Καθολικὸ τὴν 1η Ἰουλίου τοῦ 1906 καὶ στὶς 2 Ἰουνίου τοῦ 1908 τελεῖ τὰ Ἐγκαίνια. Ὡστόσο ἡ οἰκονομικὴ κατάσταση δὲν ἦταν καλὴ καὶ ὁ Ἅγιος εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ χρήματα καὶ πάλι… Ὅσο εἶχε τὸν μισθὸ του ἀπὸ τὴ Ριζάρειο τὸν χρησιμοποιοῦσε γιὰ τὶς ἀνάγκες τοῦ μοναστηριοῦ. Παράλληλα φρόντιζε γιὰ τὴν πνευματικὴ πορεία τῶν ἀδελφῶν καὶ στεκόταν κοντά τους σὲ κάθε βῆμα.

Ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 1908 ἡ ὑγεία του ἀρχίζει νὰ δοκιμάζεται σοβαρά, γεγονὸς ποὺ τὸν ἀναγκάζει τελικῶς νὰ ὑποβάλλει τὴν παραίτησή του ἀπὸ τὴ Ριζάρειο Ἐκκλησιαστικὴ Σχολὴ στὶς 7 Φεβρουαρίου τοῦ ἴδιου ἔτους, στὴν ἡλικία τῶν 62 ἐτῶν. Λίγους μῆνες ἀργότερα ἐγκαθίσταται μόνιμα στὴν Αἴγινα, διαμένοντας σὲ μιὰ μικρὴ κατοικία, ἔξω ἀπὸ τὸν περίβολο τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου, ἀπὸ σεβασμὸ πρὸς τοὺς ἱεροὺς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας, ἐφόσον ἐπρόκειτο γιὰ γυναικεῖο Κοινόβιο.

Ἡ μόνιμη ἔλευσή του στὸ νησὶ εἶχε ἤδη στεφανωθεῖ μὲ τὴ φήμη τοῦ ἁγίου ἀνθρώπου ποὺ ἔκανε θαύματα μὲ πρῶτο, στὴν μικρὴ Χρυσαφένια ἕνα κοριτσάκι ποὺ ἀργότερα ἔγινε μοναχὴ καὶ ἦταν πάντα κοντά του μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του.

Τὴν ἴδια ὥρα, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος δεχόταν ἀμφισβήτηση. Τὸν διέβαλαν μὲ ἀποτέλεσμα στὸ Ἡσυχαστήριο νὰ καταφθάνουν συχνὰ οἱ ἀρχὲς γιὰ ἐλέγχους μετὰ ἀπὸ ψευδεῖς κατηγορίες, ψάχνοντας νὰ βροῦν κρυμμένα βρέφη ἀπὸ τὶς δῆθεν γέννες τῶν καλογραιῶν. Ὅμως ἐκεῖνος ποτὲ δὲν ἀπάντησε. Ὁ ἐξευτελισμὸς ποὺ ὑπέστη ἀκόμη καὶ ἀπὸ δικαστικὸ ὄργανο ἦταν κάτι ποὺ τὸν ἅγιο δὲν τὸν ἄγγιξε παρὰ μόνο σιωποῦσε κι ἔστρεφε τὸ βλέμμα του στὸν οὐρανό.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος σύντομα ἀρρώστησε ἀλλὰ ἀπέκρυπτε τὸ πρόβλημα τῆς ὑγείας του, ὑποφέροντας σιωπηλὰ τοὺς σωματικοὺς πόνους καὶ τὸ βαρὺ μαρτύριο. Ὅταν ὅμως ἡ κατάστασή του ἐπιδεινώθηκε, δέχθηκε γιὰ τὸ χατίρι τῶν Μοναχῶν τὴν εἰσαγωγή του σὲ νοσοκομεῖο τῆς Ἀθήνας. Στὶς 20 Σεπτεμβρίου τοῦ 1920 εἰσάγεται γιὰ νοσηλεία στὸ Ἀρεταίειο Νοσοκομεῖο.

Ἡ νοσηλεία τους στὸ Ἀρεταίειο Νοσοκομεῖο καὶ οἱ τελευταῖες του ἡμέρες

Ἐκεῖ νοσηλεύεται ὡς ἁπλὸς Μοναχὸς στὸν δεύτερο ὄροφο τοῦ κτηρίου, στὸ θάλαμο τῆς τρίτης θέσης ὡς ἄπορος, πάσχοντας ἀπὸ χρόνια κυστίτιδα καὶ ὑπερτροφία τοῦ προστάτη. Χωρὶς νὰ τοῦ γίνει χειρουργεῖο δοκιμάζεται γιὰ 50 ἡμέρες, ἀφήνοντας τελικὰ τὴν τελευταία του πνοὴ γύρω στὶς 22:30 τὸ βράδυ τῆς Κυριακῆς 8 Νοεμβρίου τοῦ 1920, ἀνήμερα τῶν Ἁγίων Ἀρχαγγέλων.

Κατὰ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου, ἡ Μοναχὴ Εὐφημία τοποθέτησε τὴ φανέλα τοῦ Ἁγίου στὸ κρεβάτι τοῦ παραπληγικοῦ, ποὺ βρισκόταν δίπλα στὸ κρεβάτι τοῦ Ἁγίου ὁ ὁποῖος αἰφνίδια σηκώθηκε καὶ ἄρχισε νὰ βηματίζει ἐλεύθερα. Ἦταν τὸ πρῶτο θαῦμα, μετὰ τὴν κοίμησή του.

Ἀκόμη καὶ ὅταν ἡ σορός του ἔφτασε στὸ νησὶ τῆς Αἴγινας οἱ δοκιμασίες ἀκολούθησαν τὰ βήματά του καὶ στὰ τελευταῖο ἀντάμωμα μὲ τὸν κόσμο τῆς Αἴγινας ποὺ τόσο ἀγάπησε ὁ ἴδιος. Ἡ ταφὴ τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου πραγματοποιήθηκε στὸν προαύλιο χῶρο τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος στὴν Αἴγινα.

Ὅταν ἕξι μῆνες ἀργότερα ἀνοίχτηκε ὁ τάφος του, οἱ Μοναχὲς βρέθηκαν μπροστὰ σὲ ἕνα ὑπέρκοσμο θέαμα, βλέποντας τὸ ἱερὸ Λείψανο ὅπως ἀκριβῶς ἦταν τὴν ἡμέρα τῆς ταφῆς του, ἀναλλοίωτο καὶ ἐκχέοντας μύρο, μὲ τοὺς λεμονανθοὺς νὰ μοιάζουν σὰν νὰ κόπηκαν ἐκείνη τὴ στιγμή. Στὴν ἴδια κατάσταση παρέμενε τὸ ἅγιο σκήνωμα γιὰ τὰ ἑπόμενα 33 χρόνια, ὥσπου τελικὰ τὸ 1953 ἄρχισε νὰ διαλύεται.

Ἡ ἐπίσημη ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου ἔγινε στὶς 2 Σεπτεμβρίου τοῦ 1953. Ἡ κατάταξή του σὲ Ἅγιο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἔγινε στὶς 20 Ἀπριλίου τοῦ 1961, μέσῳ τῆς Πατριαρχικῆς καὶ Συνοδικῆς Πράξης ποὺ ἐξέδωσε τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο.

Ἡ μνήμη του καθιερώθηκε νὰ ἑορτάζεται στὶς 9 Νοεμβρίου.

Ἡ ταινία γιὰ τὴ ζωὴ τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, «Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ»

Τὸ 2021 ἡ ζωὴ τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου γίνεται κινηματογραφικὴ ταινία σὲ σενάριο καὶ σκηνοθεσία τῆς ἀμερικανο-σέρβας Γελένας Πόποβιτς, καὶ παραγωγὴ τοῦ ἰνστιτούτου Ἅγιος Μάξιμος ὁ Γραικός.

Συντελεστὲς ντοκιμαντέρ

Ἡ παραγωγὴ εἶναι τῶν ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ Media μὲ τὴν ὑπογραφὴ τῆς Μαρίας Γιαχνάκη. Σὲ ἐκτέλεση παραγωγῆς τοῦ Ἰνστιτούτου Ἅγιος Μάξιμος ὁ Γραικὸς καὶ τῆς Sceptic Production.

parapolitika

orthodoxia

ΠΗΓΗ

ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ