ΙΣΤΟΡΙΑ Μ. ΑΣΙΑΣ

H M. Ασία από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξε σταυροδρόμι πολιτισμών και κυρίως σημείο συνάντησης μεταναστευτικών φυλών που μετακινούνταν από την ανατολή προς τη δύση ή και αντίστροφα ενίοτε.

Εκεί κατέληγαν παλιοί εμπορικοί δρόμοι από το εσωτερικό της Μ. Ασίας (Μεσοποταμία, Παλαιστίνη κα) Οι ανασκαφές του Τζέιμς Μέλαρτ (James Mellaart) ανάμεσα στο 1961 και το 1965 στο Τσατάλ-χουγιούκ (Çatalhöyük) αποκάλυψαν πως η Ανατολία ήταν κέντρο προηγμένου πολιτισμού ήδη από το 7500 π.Χ., κατά την Νεολιθική και την Χαλκολιθική περίοδο.

 Στην αυγή της ιστορίας ως κάτοικοι αναφέρονται οι Χάλυβες -σε σχέση με τα κοιτάσματα σιδήρου του Καυκάσου στη Μαύρη θάλασσα- οι Ίβηρες, οι Κόλχοι (Βλ. Ηρόδοτος, 2, 104 1) και άλλες φυλές. Θρακικές φυλές αναφέρονται επίσης στη Φρυγία και τη Βιθυνία, τον αρχικό πιθανώς τόπο καταγωγής τους, ενώ συναντάμε σημιτικούς λαούς στην Καππαδοκία κατά τους ιστορικούς χρόνους.

Από το 1500 έως το 1000 π.Χ οι Χιττίτες κατέκλυσαν την περιοχή, φθάνοντας ως την Έφεσο και τη Σμύρνη. Απομεινάρια του πολιτισμού τους (γλυπτά και λίθινοι βωμοί) έμειναν ως τις μέρες μας στο Μπογάζ-κιόι της Καππαδοκίας. Ο μύθος της πολιτείας των Αμαζόνων στην κοιλάδα του Θερμόδοντα φαίνεται πως προέκυψε από το θηλυκό ιερατείο της χιττιτικής θεότητας Μα, η οποία στο ελληνικό μυθολογικό πάνθεο μετουσιώθηκε σε Αρτέμιδα, ειδικότερα στην Έφεσο, με τη λατρεία της πολύστηθης Αρτέμιδας.

Οι σύγχρονες ανακαλύψεις του Σλήμαν (Schliemann) και του Ντόρπφελντ (Dörpfeld) στο Χισαρλίκ, στην αρχαία Τρωάδα επιβεβαίωσαν την ημερομηνία καταστροφής της Τροίας (1200-1100 π.Χ.) θέτοντας έτσι έναν ιστορικό σταθμό για την αλληλουχία των γεγονότων. Ωστόσο δεν ήταν ούτε ο Αγαμέμνων και οι Αργείοι του εκείνοι που κατέκτησαν την Μ. Ασία. Περίπου το 1100 π.Χ. ωθούμενοι από την πίεση των Δωρικών φυλών αρκετοί Έλληνες μετανάστευσαν ανατολικά από την Ήπειρο και τη Θεσσαλία για να εγκατασταθούν σε νησιά του Αρχιπελάγους και στις νότιες ακτές της Μ. Ασίας, όπου οι εκβολές ποταμών και η διαμόρφωση των ακτών ευνοούσαν την ανάπτυξη του εμπορίου.

Από τον 9ο έως τον 6ο αι. π.Χ. σε μια μακρά διαδοχή μεταναστεύσεων Ίωνες, Αιολείς και Δωριείς έφθασαν ως τις ακτές της Μ. Ασίας ως έμποροι, αποικιστές, τυχοδιώκτες και στρατιώτες, έκτισαν τις πόλεις τους, αναμείχθηκαν με τους γηγενείς πληθυσμούς υιοθέτησαν τμήμα της θρησκείας τους (βλ. πολύστηθη 'Άρτεμις) και σύντομα εγκαθίδρυσαν έναν αξιόλογο πολιτισμό που προπορεύθηκε σε πολλές περιπτώσεις εκείνου της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Η ανάπτυξη αυτού του πολιτισμού θεωρείται από αρκετούς ιστορικούς το πρώτο κεφάλαιο στην ανάπτυξη του δυτικού πολιτισμού κυρίως εξαιτίας της φιλοσοφικής σκέψης που παρήγαγε.

 Σε αυτή την περίοδο κόπηκαν τα πρώτα τετράγωνα νομίσματα από ήλεκτρον, (Λυδία-7ος π.Χ.), πιθανώς ως αποτέλεσμα των εμπορικών συναλλαγών των γηγενών με τους Έλληνες, ενώ άρχισαν οι Λυδοί βασιλείς -σύμφωνα με τον Ηρόδοτο- να ενδιαφέρονται για το μαντείο των Δελφών και να στέλνουν δώρα στον ναό του.

Περί τα μέσα του 6ου αι. π.Χ. κατόρθωσε να εξαπλώσει την ηγεμονία του στην ευρύτερη περιοχή ο βασιλιάς των Λυδών Κροίσος, (548-546 π.Χ.), ο οποίος σύντομα εκδιώχθηκε από τον Πέρση Κύρο, που μετέτρεψε όλη την περιοχή σε επαρχία του διοικητικού συστήματος της Περσίας.

Σε εκείνα τα χρόνια οι φιλοδοξίες του Μεγάλου Βασιλέα Δαρείου Α΄ και του διαδόχου του Ξέρξη Α΄ έφεραν σε σύγκρουση τις ελληνικές πόλεις-κράτη με την περσική αυτοκρατορία (500-449 π.Χ.). Η περσική ήττα προκάλεσε αλλεπάλληλες κοινωνικές αλλαγές που προετοίμασαν το δρόμο για τον Αλέξανδρο και την ολοκληρωτική κατάκτηση της περσικής αυτοκρατορίας από τους Έλληνες.

Ακολούθησε μια δύσκολη και ταραγμένη περίοδος κατά την Ελληνιστική περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας οι Σελευκίδες, διάδοχοι του Αλέξανδρου διεκδίκησαν τη Μ. Ασία με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τα νέα βασίλεια του Πόντου, της Βιθυνίας, της Καππαδοκίας, της Περγάμου και της Κιλικίας, όπως και το κελτικό βασίλειο της Γαλατίας (280 π.Χ.), αποτέλεσμα των πολεμικών περιπετειών με τους Γαλάτες επιδρομείς στη Μ. Ασία.

Οι επόμενοι επτά περίπου αιώνες έφεραν και την ιδιαίτερη σφραγίδα του κελτικού πολιτισμού.

Η ελληνική τέχνη, που ήδη είχε ανθίσει με τρόπο θαυμαστό στα ιωνικά νησιά, στα κέντρα της ηπειρωτικής Ελλάδας και στη νότια Μ. Ασία ανανεώθηκε στο ορεινό βασίλειο της Περγάμου υπό τη διακυβέρνηση των Ατταλιδών.

Ακολούθησαν οι πόλεμοι με τη δημοκρατική Ρώμη (190-63 π.Χ.), που τελείωσαν με την ήττα και το θάνατο του μεγάλου Μιδραδάτη ΣΤ΄, του "Ανατολίτη υπερασπιστή της ελληνικής ελευθερίας", ενώ ο Πόντος και η Βιθυνία στις βόρειες ακτές της Μαύρης Θάλασσας απειλούνταν διαρκώς από τις εξ ανατολών επιδρομές.

Γενικά οι πρώτοι τρεις αιώνες της Ρωμαϊκής διακυβέρνησης ήταν περίοδος ειρήνης και ευημερίας για την ευρύτερη περιοχή της Μ. Ασίας. Τούτη την περίοδο ειρήνης ακολούθησαν τρεις αιώνες περίπου πολέμων της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας με την Περσία.

Η εκμηδένιση της περσικής φιλοδοξίας από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο (610-641) απλώς μετέθεσε χρονικά τον κίνδυνο.

Οι Άραβες και οι διάδοχοί τους, οι Τούρκοι, Διεκδίκησαν επίμονα την Ανατολία και τελικά τα κατάφεραν. Οι αραβικές επιδρομές από το 672 έως το 717 απωθήθηκαν από την Κωνσταντινούπολη και η περιοχή έμεινε "θέμα" υπό Βυζαντινή διακυβέρνηση, αν και το χριστιανικό κράτος της Αρμενίας υπέφερε τα πάνδεινα από τις αλλεπάλληλες καταστροφές.

Το 1922 η προσπάθεια του ελληνικού κράτους να θέσει τη δυτική Μ. Ασία υπό ελληνικό έλεγχο είχε άδοξη κατάληξη, Το ίδιο συνέβη και με την προσπάθεια να δημιουργηθεί Ποντο-Αρμενικό κράτος βάσει της συνθήκης των Σεβρών. Την ίδια περίοδο συνέβησαν τα γεγονότα το οποία οι Αρμένιοι και Πόντιοι χαρακτηρίζουν ως γενοκτονία, και η Καταστροφή της Σμύρνης. Με την συνθήκης της Λωζάνης σφραγίστηκε η καταστροφή του Χριστιανισμού της Μ Ασίας. Οι Χριστιανοί μέχρι εκείνη την περίοδο αποτελούσαν το 30% του πληθυσμού της Μ. Ασίας.

                              Αρχαίες Χώρες

Οι αρχαίοι Έλληνες διαιρούσαν τη Μικρά Ασία σε 15 χώρες των οποίων τα ονόματα ως επί το πλείστον λάμβαναν από τους κατοικούντες λαούς τους. Και αυτές ήταν

-          τρεις προς Β. ο Πόντος, η Παφλαγονία και η Βιθυνία,

-          τρεις προς Δ.: η Μυσία (στην οποία υπαγόταν η Μυγδονία, η Τρωάδα και η Αιολίδα), η Λυδία (στην οποία υπαγόταν η Μαιονία ανατολικά και η Ιωνία δυτικά) και η Καρία,

-          τέσσερις προς Ν.: η Λυκία, η Πισιδία, η Παμφυλία και η Κιλικία

-          και τέλος πέντε στο μέσον: η Φρυγία, η επί Ρωμαίων δημιουργηθείσα Καβαλίδα (Καβαλίς), η Ισαυρία, η Λυκαονία, η Γαλατία και η Καππαδοκία (στην Λευκοσυρία της οποίας υπαγόταν η Λυκαστία).

                                 Αρχαίοι λαοί

Αρχαίοι λαοί της Μικράς Ασίας υπήρξαν οι: Χετταίοι ή Χιττίτες ή Χεττείμ (κατά Π. Διαθήκη), Βιθυνοί, Φρύγες, Μυσοί, Κιμμέριοι, Μύγδονες, Τρώες ή Τρήρες, Ίωνες, Αιολείς, Δωριείς, Μαίονες, Λυδοί, Κάρες, Καππαδόκες, Πισίδες, Λυκάονες, Ίσαυροι, Έλληνες της Ελληνιστικής περιόδου, Ρωμαίοι,Λέλεγες, Λύκιοι (Κρήτες), Γαλάτες (Τεκτόσαγες, Τολιστοβόγιοι και Τρόκμοι), Καρδούχοι ή Κούρδοι, Πέρσες, Αρμένιοι, Χάλυβες.

                                  Νεώτεροι λαοί

         Έλληνες, Αρμένιοι, Κούρδοι, Εβραίοι, Τούρκοι, Τσετμήδες ή Τσεπσήδες, Κυζυλμπάσηδες ή Ταχτατζήδες, Γιουρούκηδες, Γύφτοι, Ζεϊμπέκηδες, Τουρκμάνοι, Λαζοί, Κρομλήδες, Οφλήδες, Γκιουρτσήδες ή Ίβηρες, Τουρκοκρήτες κ.ά.

Πηγή Vicipedia . Τελευταία τροποποίηση 01:14, 28 Μαρτίου 2013.

Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την Creative Commons Attribution/Share-Alike License·

           ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ "ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ & ΑΓΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ

                       NİŞ  EGİRDİR ΝΟΜΟΥ İSPARTA ΠΙΣΙΔΙΑΣ

Ο ιερός αυτός Ναός κτίστηκε από τους Ρωμιούς κατοίκους του ΝΗΣΙΟΥ περί τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι ως προς την αρχιτεκτονική του ΤΡΙΚΛΙΤΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗ. Το κεντρικό κλίτος είναι προς τιμήν των ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ Κοσμά και Δαμιανού, Θαυματουργών Ιατρών από την Μικρά Ασία, των οποίων η μνήμη εορτάζεται την 1η Ιουλίου.

Τα δύο πλάγια κλίτη είναι αφιερωμένα στα ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (εορτάζονται την 21η Νοεμβρίου) και στους ΑΓΙΟΥΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥΣ  τον Στρατηλάτη και Τήρωνος (εορτάζονται την 8ην και 17ην Φεβρουαρίου.)

        Μέχρι την ανταλλαγή των ετών 1922-23 στον Ναό αυτόν υπήρχε περίτεχνη Λειψανοθήκη, με τεμάχια Ιερών Λειψάνων των Αγίων Αναργύρων, την οποία είχε δωρίσει ο τελευταίος Τσάρος της Ρωσίας ΝΙΚΟΛΑΟΣ Β' περί το 1910, για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του για τη θεραπεία του γιού του, μετά από προσευχή προς τους Αγίους Αναργύρους. Η Λειψανοθήκη αυτή μεταφέρθηκε στο Μουσείο Ικονίου.

         Επειδή πολλές θεραπείες ασθενών γίνονταν στον Ιερό αυτό ναό, σε όσους με πίστη προσεύχονται στους Αγίους Αναργύρους, κάθε χρόνο την 1η Ιουλίου, ημέρα εορτής των Αγίων, πολύς κόσμος έρχονταν, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, όχι μόνον από την γύρω περιοχή, αλλά και από την Αττάλεια, ακόμη και από την Σμύρνη στην πανήγυρη του Ναού.  

        

              Άλλοι χριστιανικοί ναοί στο Νησίον Εγίρδιρ ήταν:

    Ο ΑΓΙΟΣ  ΣΤΕΦΑΝΟΣ, ο οποίος είχε κτιστεί τον 12ον αιώνα και ήταν περίφημος για τα ψηφιδωτά του. Είχε και θαυματουργό Αγίασμα, το οποίο σέβονταν όλοι οι κάτοικοι του Νησίου. Ο ναός αυτός βρισκόταν απέναντι από την νότια πλευρά του ναού των Αγίων Αναργύρων. Όμως μετά την ανταλλαγή του 1923 κατεδαφίστηκε και στη θέση του κτίστηκε Σχολείο.

       (Ίσως για αυτόν τον λόγο κάποιοι έγραψαν, από όχι σωστή πληροφορία, στην νότια θύρα του Ι.Ν. "Άγιοι  Ανάργυροι"  την ονομασία: AYA STEFANOS).

 Επίσης στο Νησίον υπήρχε ο Ι. Ναός ΑΓΙΑΣ ΕΥΔΟΚΙΑΣ, ο οποίος αργότερα μετετράπη σε Cami.

     Στην ορεινή περιοχή Σιβρί Παναγιεσί υπήρχε η Γυναικεία Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στον χώρο της Μονής υπήρχαν πηγάδια με καθαρό νερό. Κατά την ανταλλαγή του 1923, από τις Μοναχές η ηλικιωμένη και κατάκοιτη Ηγουμένη δεν μπόρεσε να μετακινηθεί. Παρέμεινε και απεβίωσε στη Μονή. Μετά τον θάνατό της ο ιερός Ναός και ολόκληρο το Μοναστήρι κατεδαφίστηκαν. Όσες πέτρες είχαν επιγραφές και διακοσμητικά στοιχεία μεταφέρθηκαν στο Μουσείο. Ερείπια του Μοναστηριού διασώζονται μέχρι σήμερα.

       Κατά τους βυζαντινούς χρόνους  το  Νησίον της λίμνης Προστάνα  (όπως ονομαζόταν παλαιά το Εγίρδιρ) ήταν Μοναστική περιοχή, όπου υπήρχαν μόνον Μοναστήρια χριστιανικά. Οι Μοναχοί κατέφευγαν εκεί, για να βρίσκουν πλήρη ησυχία, απομονωμένοι από τον θόρυβο των πόλεων. Το Νησίον κατοικήθηκε από πολλές οικογένειες Ρωμιών, περί το έτος 1300, που τις έστειλε εκεί ο Μπέης ΧΑΜΙΤ.

Από τότε οι κάτοικοι του Νησίου για να επιβιώσουν άρχισαν να καλλιεργούν αμπέλια, κυρίως για την παραγωγή πετιμέζ που αντικαθιστούσε τη ζάχαρη, επίσης να παράγουν και άλλα γεωργικά προϊόντα. Παράλληλα ανέπτυξαν το εμπόριο, ενώ άλλοι εργάζονταν ως τεχνίτες και οικοδόμοι στην γύρω περιοχή.

       Στις όχθες της λίμνης υπήρχαν πολλές εκκλησίες παλαιότερα. Αναφέρεται ότι βρέθηκαν τα ερείπια των σαράντα από αυτές.

        Η μεγάλη αυτή ανάπτυξη του Χριστιανισμού στην περιοχή αυτή άρχισε από τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος το 45 μ.Χ. επισκέφθηκε, κατά την Α' Αποστολική Περιοδεία του επισκέφτηκε τήν Πισιδία. Αφού έφτασε από τον Κόλπο της Αττάλειας στην Πέργη, ακολουθώντας την όχθη του ποταμού Κέστρου (σήμερον Ακσού) ανέβηκε στο οροπέδιο της Πισιδίας, έφθασε στα νότια της λίμνης Εγίρδιρ. Από εκεί με πλοιάριο αποβιβάστηκε  στην πλησιέστερη προς την Αντιόχεια της Πισιδίας Β.Α. όχθη της λίμνης, για να φθάσει τελικά στον προορισμό του, την πρωτεύουσα της Πισιδίας περίλαμπρη πόλη Αντιόχεια. Από εκεί ο Απόστολος Παύλος επί ένα έτος

επισκεπτόταν τις γύρω από την λίμνη πολιτείες και χωριά. Είναι γνωστόν ότι ο Επίσκοπος Σελευκείας της Πισιδίας Αρτέμων χειροτονήθηκε από τον Απόστολο Παύλο και τιμάται από την Εκκλησία ως Άγιος. Η  Σελεύκεια η Σιδηρά, όπως είναι γνωστή, για να διακρίνεται από πολλές άλλες με το ίδιο όνομα, ήταν επί αιώνες έδρα Επισκόπου, και βρισκόταν  δυτικά της  σημερινής πόλης Εγίρδιρ, περί τα 15 χιλιόμετρα.

         Τέλος ας σημειωθεί, ότι κατά την ανταλλαγή του 1923 στο Νησίον εγκαταστάθηκαν Τούρκοι υπήκοοι που έφυγαν από την Καστοριά της Μακεδονίας, όπου επίσης υπάρχει μεγάλη λίμνη.

Ε. ΜΕ. ΠΟΛ