«Υπόσχεση» και Ποντιακή Γενοκτονία

Δεν είμαι κριτικός τέχνης και κινηματογράφου. Είμαι μόνο ένας απλός θεατής. Ως τέτοιος είχα την ευκαιρία να δω μια κινηματογραφική ταινία, η οποία με συγκίνησε πάρα πολύ. Είναι η ταινία «Υπόσχεση» και το σενάριό της διηγείται με εξαιρετικά γραφικό και δραματικό τρόπο την ιστορικά αποδεδειγμένη Γενοκτονία των Αρμενίων.

Η ιστορία εκτυλίσσεται σε διάφορες περιοχές της Τουρκίας, κατά την κρίσιμη περίοδο από το 1914 και μετά, στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η εν λόγω ταινία δημιουργήθηκε στο Χόλυγουντ, με την πρωτοβουλία φυσικά των Αρμενίων. Τους αξίζει σίγουρα ένα μεγάλο ΕΥΓΕ που κατάφεραν να διεισδύσουν σε έναν αμερικανοκρατούμενο χώρο και να προωθήσουν μέσω εκείνου τα δίκαια αιτήματά τους.

Δεν θεωρώ αναγκαίο να παρουσιάσω εδώ το σενάριο της ταινίας, το οποίο για λόγους προσέλκυσης θεατών, περικλείει και μια συγκινητική ιστορία αγάπης. Εκείνο που θέλω να υπογραμμίσω είναι πως η ιστορία των ηρώων της ταινίας ξεδιπλώνεται μέσα στο κλίμα ακραίου τουρκικού εθνικισμού και μισαλλοδοξίας που οδήγησε τελικά στην οργάνωση και εκτέλεση της πρώτης γενοκτονίας του 20^ου αιώνα.

Ο λόγος της μεγάλης προσωπικής μου συγκίνησης βλέποντας το έργο αυτό, εκτός φυσικά από την δραματική ιστορία που παρουσιάζει, και αφορά τον φιλικό χριστιανικό λαό των Αρμενίων, είναι ότι η ταινία αυτή βρίσκεται στις κινηματογραφικές αίθουσες τον μήνα Μάϊο, που εμείς οι Έλληνες θυμόμαστε τη Γενοκτονία που υπέστη -επίσης από τους Τούρκους- το δικό μας Έθνος, και συγκεκριμένα οι Έλληνες του Πόντου, όταν κατά τα χρόνια 1916-1923 βρήκαν τραγικό θάνατο 353.000 Ελληνο-Πόντιοι.

Η Γενοκτονία των Ποντίων αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη γενοκτονία του 20^ου αιώνα. Τον Φεβρουάριο του 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19^ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στον Μικρασιατικό Πόντο, την περίοδο 1916-1923.

Ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης αναφέρει χαρακτηριστικά: «Δεν είναι ασήμαντο το γεγονός ότι ο γεωγραφικός χώρος που καταλαμβάνει η σημερινή Τουρκία ανήκε πριν την έλευση των Τούρκων από την Κεντρική Ασία στους Έλληνες και στους Αρμένιους. Επιπλέον οι Έλληνες και οι Αρμένιοι υπήρξαν τα θύματα των εθνικών εκκαθαρίσεων στην Μικρά Ασία και στην Ανατολία στις αρχές του 20^ου αιώνα προκειμένου να δημιουργηθεί η σύγχρονη Τουρκία».

Τελειώνοντας τη σύντομη αυτή αναφορά, θα ήθελα να θέσω έναν προσωπικό προβληματισμό. Οι Αρμένιοι καλά τα κατάφεραν διεισδύοντας στο Χόλυγουντ, με σκοπό την παγκόσμια προβολή της γενοκτονίας που υπέστησαν. Εμείς οι Έλληνες θα τολμούσαμε άραγε να προτείνουμε στον ίδιο ή ανάλογο χώρο κινηματογραφικής παραγωγής τη μεταφορά σε ταινία, με πρωταγωνιστές διάσημους ηθοποιούς, του βιβλίου «Το Νούμερο 31328», του Ηλία Βενέζη;

Υπ’ όψιν ότι το βιβλίο αυτό περιγράφει ανάλογα γεγονότα με αυτά της ταινίας «Υπόσχεση», κι ο συγγραφέας του -που τα βίωσε προσωπικά- έχει αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το βιβλίο τούτο είναι γραμμένο με αίμα. Με είχε πολύ βασανίσει όταν το έγραφα, με είχε αναστατώσει το επίμονο στριφογύρισμα στην πυκνή και φοβερή ύλη αυτής της ζωής που έπρεπε να πάρει έκφραση. Είχα τότε περάσει πολλές νύχτες που κυνηγημένος απ' τους εφιάλτες και τις αναμνήσεις δεν μπορούσα να βρω καταφύγιο ούτε στον ύπνο»!

Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας

πηγή