Κάπνισμα: τι νέο μάθαμε την τελευταία διετία

     

Από τη δεκαετία του 1920, οπότε Γερμανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το κάπνισμα είναι βλαβερό για την υγεία, χρειάστηκε να περάσουν τριάντα χρόνια ώστε η παγκόσμια κοινότητα να αναγνωρίσει και μάλιστα σταδιακά το πρόβλημα.Στα επόμενα χρόνια έγινε κατανοητό ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο (του πνεύμονα και άλλων οργάνων) καθώς και άλλα προβλήματα υγείας. Παρόλα αυτά και τις προσπάθειες που έγιναν και εξακολουθούν να γίνονται για τη μείωση των βλαβερών συνεπειών του καπνίσματος και παρόλη την πρόοδο της ιατρικής, ενώ το 1987 σ᾽ ολόκληρο τον κόσμο 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι χάθηκαν πρόωρα από ασθένειες που οφείλονται στο κάπνισμα και μπορούσαν να προληφθούν, τριάντα χρόνια μετά ο αριθμός τους έφθασε τα 3,5 εκατομμύρια.
Αποτέλεσμα αυτού ήταν η λήψη μέτρων περιορισμού των συνεπειών του παθητικού καπνίσματος με την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους η χώρους εργασίας. Στη χώρα μας, παρότι η απαγόρευση εντός δημοσίων κτιρίων ισχύει δια νόμου από το 1856 (τότε βέβαια όχι για λόγους υγείας αλλά για τον κίνδυνο πυρκαγιάς!), ξεκίνησε τυπικά για λόγους υγείας το 2002, αυστηροποιήθηκε με άλλο νόμο το 2008 και γενικεύθηκε με τρίτο το 2010 που απαγορεύει το κάπνισμα σε κάθε κλειστό χώρο. Με πρόσφατη τέλος εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας τιμωρούνται με πρόστιμο 1.500€ και αφαίρεση της άδειας οδηγήσεως για ένα μήνα οι οδηγοί που καπνίζουν ενώ μεταφέρουν παιδιά ηλικίας κάτω των δώδεκα ετών.

Στο μεταξύ επιστημονικές ανακοινώσεις σε διάφορα συνέδρια παγκοσμίως τα τελευταία δύο χρόνια προσέθεσαν νέα ευρήματα στην έρευνα των συνεπειών του καπνίσματος επισημαίνοντας ότι:
Ένας στους οκτώ θανάτους οφείλεται σε πνευμονολογικά νοσήματα και στο κάπνισμα.
Κάπνισμα και αλκοόλ συνδέονται άμεσα με τον καρκίνο του στόματος.
Το κάπνισμα συνδέεται με καρκινικές μεταλλάξεις στο DNA.
Πιο γερή καρδιά έχουν όσοι δεν καπνίζουν, έστω κι αν έχουν περιττά κιλά.
Ποτό και τσιγάρο μας γερνούν νωρίτερα.
Κώφωση στο παιδί μπορεί να προκαλέσει μια μητέρα που καπνίζει πριν και μετά τη γέννα.
Ανεύρυσμα αορτής: κινδυνεύουν περισσότερο οι καπνιστές.
Έρευνα για τα light τσιγάρα: οδηγούν σε αδενοκαρκίνωμα.
Ακόμη και το παθητικό κάπνισμα είναι παράγοντας κινδύνου για διαβήτη τύπου 2.
ηλεκτρονικό τσιγάρο: περιέχει επικίνδυνες ουσίες και οδηγεί τους νέους στο κανονικό κάπνισμα.

Παρ᾽ όλα αυτά τα επιστημονικά δεδομένα, διάφορα συμφέροντα τα εμπόδισαν να φτάσουν στο μεγάλο πλήθος των Ελλήνων καπνιστών, ιδίως των νέων. Μόνο έτσι δικαιολογούνται οι θλιβερές «επιδόσεις» μας στον κόσμο, με πρωτιές στο ποσοστό των καπνιστών ανδρών και γυναικών.

Πως να μην ανησυχεί το γεγονός, ότι στην πατρίδα μας ένας στους έξι μαθητές έχει δοκιμάσει την επιβλαβή συνήθεια από την ευαίσθητη ηλικία των 12-14 ετών, ενώ υπάρχουν και μαθητές που δοκίμασαν το τσιγάρο στην ηλικία των 9-11 ετών! Την ανησυχία επιτείνει η πρόσφατη ανακοίνωση μεγάλης βρετανικής έρευνας του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου, τον Ιανουάριο του 2018, σύμφωνα με την οποία 3 στους 5 που δοκιμάζουν τσιγάρο γίνονται καπνιστές. «Είναι η πρώτη φορά που επιβεβαιώνεται από έναν τόσο μεγάλο όγκο δεδομένων[1] ότι αρκεί μια αρχική εμπειρία, για να ασκήσουν τα τσιγάρα στη συνέχεια τη μόνιμη επιρροή τους» δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Πίτερ Χάγιεκ.

Κατόπιν αυτών γίνεται φανερό το χρέος όλων: Η μεν επιστημονική κοινότητα να επινοήσει και να αξιοποιήσει μεθόδους και διαδικασίες ευρύτερης διάχυσης των αποτελεσμάτων των ερευνών και των ανακαλύψεών της προς το κοινωνικό σύνολο με εύληπτο και κατανοητό τρόπο, τονίζοντας το προσωπικό συμφέρον καθενός που θα τα υιοθετήσει. Οι παράγοντες δε Παιδείας (Υπουργείο, ΙΕΠ, Εκπαιδευτικοί, Σύλλογοι Γονέων, Κατηχητές) να εξετάσουν και να εφαρμόσουν τον παιδαγωγικότερο για κάθε ηλικία τρόπο, ώστε να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαιδεύσεως και να αποτραπούν από τον πειραματισμό με το τσιγάρο η να απεμπλακούν από τα δεσμά της τόσο επιβλαβούς κοινωνικής μάστιγας, του καπνίσματος.

τ2
από το περιοδικό Η Δράση μας,
τεύχ. Μαΐου 2018                            Χ Φ Δ