Ἕνας κρητικός ἅγιος ἀνάμεσά μας «Ὁ Ἅγιος Κύρ Ἰωάννης ὁ Ξένος»

Ὁ Ἅγιος Κύρ Ἰωάννης ὁ Ξένος, γέννημα καί θρέμμα τῆς Κρήτης, ἐξακολουθεῖ νά ζεῖ κοντά μας, νά προτείνει τόν δύσκολο δρόμο τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητας στόν σημερινό ἄνθρωπο πού παραπαίει σ’ ἕνα κόσμο δίχως Θεό, δίχως πίστη καί ἀληθινές ἀξίες.
Ἕνας βυζαντινός Κρητικός πορεύεται στούς αἰῶνες, διδάσκει καί εὐεργετεῖ τούς συμπατριῶτες του μέ τά ἔνθεα ἔργα του.Χίλια χρόνια μέχρι σήμερα καί εἶναι πολλές οἱ ψυχές πού βρίσκουν παρηγοριά, ἐναποθέτουν τήν ἐλπίδα τους καί ἀκοῦνε τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου στά ἱερά καθιδρύματά του.
Ἄτεκνα ζευγάρια ἐξομολογοῦνται τόν πόθο τουςστόν ἅγιο καί κάνουν τάξιμο νά γεννήσουν παιδί καί νά τό βαφτίσουν στή χάρη τῆς Παναγίας, στά Μυριοκέφαλα.
Χιλιάδες οἱ Κρητικοί πού ἀνηφορίζουν κάθε χρόνο στό ἀγαπημένο μοναστήρι του. Πολλοί ἀπ’ αὐτούς περπατοῦν χιλιόμετρα ξυπόλυτοι. Ἀπελπισμένοι ἀπό ποικίλες περιστάσεις τῆς ζωῆς βρίσκουν ἀσφαλές λιμάνι στίς ἐκκλησίες του.

Πάσχοντες προσέρχονται μέ πίστη καί εὐεργετοῦνται ἀπό τήν ἁπτή παρουσία τοῦ ἁγίου. Μιά παρουσία πού διαπιστώνεται πάνω στά ἔργα καί στήν τίμια κάρα του, ἡ ὁποία γιά αἰῶνες φυλάσσεται στά Τσουρουνιανά Κισάμου.

Ὁ Ξένος ἀναχωρεῖ ἀπό τή γενέτειρά του, ἐγκαταλείπει τά πλούτη τῆς οἰκογένειάς του καί γίνεται ἐρημίτης, γιά νά γνωρίσει τόν Θεό.
Ξέρει τό βέβαιον τοῦ θανάτου, πώς δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος πού νά μήν «ὄψεται θάνατον», γι’ αὐτό θέλει νά ὑπερβεῖ τόν θάνατο μέ τήν πορεία τῆς ζωῆς του.

Ἀπαρνιέται τή ματαιότητα τοῦ κόσμου καί στρέφεται στήν ἄσκηση καί τήν προσευχή, ἀρχικά στό ὄρος Ράξος. Καθαιρεῖ τόν νοῦ του ἀπό τά μάταια καί τά εὐτελῆ.

Φεύγει ἀπό τόν κόσμο, ὄχι ὅμως γιά νά γίνει ἀκοινώνητος, ἄλλα γιά νά βρεθεῖ μετά τόν θεϊκό φωτισμό του πάλι μέσα στόν κόσμο, δίπλα στούς ἀνθρώπους, στούς ἀξιωματούχους, στόν Πατριάρχη καί κυρίως δίπλα στούς ἁπλοϊκούς ζευγάδες, στούς φτωχούς ἀγρότες.

Πορεύεται ἀπό τόπο σέ τόπο τῆς Κρήτης, κοινωνεῖ μέ τούς ἀνθρώπους καί μέ τή θυσιαστική προσφορά του καταλύει τή φθορά, τόν θάνατο.

Ξένος τοῦ κόσμου, συνομιλεῖ μέ τόν κόσμο καί μέ τήν ἴδια ἄνεση προσεγγίζει τούς ἐγγράμματους καί τούς ἀγράμματους, τούς ἄρχοντες καί τόν λαό.

Ζητᾶ ἀπό τόν Πατριάρχη νά τοῦ παραχωρήσει προνόμια γιά τό μοναστήρι καί τά μετόχια του καί ἀπό τούς αὐτοκράτορες νά τοῦ δώσουν χρυσόβουλο καί ἐτήσια χορηγία γιά τά ἰδρύματά του.
Ζεῖ κοντά στούς ἁπλούς ἀνθρώπους καί γνωρίζει τά προβλήματά τους.

Διδάσκει τήν καλλιέργεια τῆς γῆς, κατασκευάζει δεξαμενές, ὀργανώνει μελισσουργεῖα, φυτεύει δέντρα. Μά πάνω ἀπ’ ὅλα φροντίζει γιά τήν πνευματική τελείωση τῶν συνανθρώπων του χτίζοντας ναούς καί μοναστήρια καί κηρύττοντας τήν πίστη στόν Χριστό.

Γίνεται εἰσηγητής νέων καλλιτεχνικῶν τάσεων στή ναοδομία καί τήν ἁγιογραφία. Χτίστες καί ζωγράφοι δημιουργοῦν αἰώνια ἔργα μέ τίς ὁδηγίες του. Ἀνακαλύπτει τόν τάφο τοῦ κρητικοῦ ἐπισκόπου ἁγίου Εὐτυχίου καί καθιερώνει τή μνήμη του στή μονή Ὁδηγήτριας καί κυρίως στή Δυτική Κρήτη.

Ὁ ἀγαπημένος ἅγιος τῆς ἐπαρχίας Σελίνου εἶναι ὁ κρητικός ἐπίσκοπος Εὐτύχιος καί ὄχι ὁ Ἱερομάρτυρας Εὐτυχής, ὅπως ἀβασάνιστα λέγεται τελευταία.

Ἡ προσωπικότητα τοῦ Ἰωάννη τοῦ Ξένου συνδυάζει τόν φιλέρημο ἀσκητή, ἄλλα καί τόν ἄνθρωπο τῆς κοινωνικῆς δράσης, γι’ αὐτό καί θέλγει ἀνά τούς αἰῶνες τούς Κρητικούς. Οἱ Κρητικοί τῆς ἐποχῆς του ἐνισχύουν τό ἔργο του, ἀφιερώνουν μικρά χωράφια στά ἱδρύματά του, συγκεντρώνονται κοντά του, γιά νά ἀκούσουν τή διδαχή του.

Καί ἀργότερα, ὅταν οἱ λανθασμένες ἀπόψεις μερικῶν ἱστορικῶν θά δημιουργήσουν σύγχυση γύρω ἀπό τό ὀνομά του, οἱ ἁπλοί ἄνθρωποι τῆς κρητικῆς ὑπαίθρου στή Σίβα, στά Μυριοκέφαλα, στά Τσουρουνιανά καί στό Καβοῦσι Κισάμου, στά μέρη πού εὐεργέτησε, θά διατηρήσουν τή μνήμη του, θά κρατήσουν ζωντανή τήν παρουσία του.

Αὐτοί θά διηγοῦνται ἱστορίες γιά τόν ἅγιο, πού τόν αἰσθάνονται δικό τους ἄνθρωπο, φτωχό γεωργό, ζευγά καί χτίστη, πού θέλει ἐλάχιστα, γιά νά ζήσει καί ὅμως κατορθώνει νά κάνει τόσα πολλά:

«Ὄντεν ἔφυγε ὁ Ἁγκυριάννης ἀπό τό σπίτι του, ἐπῆρε ἕνα φλασκάκι κρασί καί ἕνα φλάσκάκι λάδι καί μ’ αὐτά ἔχτισε ὅλες τίς ἐκκλησίες του».

Γιά τούς ἀγράμματους Κρητικούς εἶναι ὁ Κύρ Γιάννης τους, ὁ Τζοβαέρης τους, ὁ θησαυρός τους.

Τήν ἰσχυρή αὐτή παράδοση τῶν αἰώνων γιά τήν παρουσία τοῦ Ξένου στήν Κρήτη προσέγγισαν μέσα ἀπό τίς γραπτές πηγές καί τά ἀρχαιολογικά μνημεῖα ἐπίσκοποι τῆς Ἀνατολικῆς καί Δυτικῆς ἐκκλησίας, ὀρθόδοξοι καί καθολικοί μοναχοί, καθηγητές πανεπιστημίου, ἀρχαιολόγοι, λόγιοι, ἱστορικοί, φιλόλογοι, ὑμνογράφοι, ἁγιογράφοι, λαογράφοι.
Τά τελευταῖα χρόνια ἡ ἐπιστήμη εἶναι πιά σίγουρη ὅτι ὁ Κύρ Ἰωάννης ὁ Ξένος, ὁ ὁποῖος γιά αἰῶνες ζεῖ στίς καρδιές τῶν Κρητικῶν, εἶναι ὁ ἴδιος μ’ ἐκεῖνον πού ἀνίχνευαν οἱ μελετητές στό κείμενο τῆς διαθήκης του καί στά χτίσματά του.

Ὁ Κύρ Ἰωάννης ἐξακολουθεῖ νά συνομιλεῖ μέσα ἀπό τή ζωή καί τό ἔργο του μέ τόν
σύγχρονο ἄνθρωπο πού νομίζει ὅτι μέ τήν τεχνολογική ἐξέλιξη καί τήν πλαστή εὐμάρεια ἔγινε εὐτυχής καί ὑπεράνθρωπος.

Ὁ Ξένος προτείνει σιωπηλά τόν δρόμο πρός τή θέωση τοῦ ἀνθρώπου, πού περνᾶ μέσα ἀπό τήν ἁπλότητα, τήν ταπείνωση, τήν προσφορά, τήν ἀγάπη στόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο.

* Τοῦ κ. Κωνσταντίνου Φουρναράκη,Προϊσταμένου ΓΑΚ – Ἱστορικοῦ Ἀρχείου Κρήτης. Ἀπό τό βιβλίο «Ὁ Ἅγιος Κύρ Ἰωάννης ὁ Ξένος ὁ ἐν τῇ Κρήτῃ», ἔκδοση Φίλοι τοῦ Αγίου Ἰωάννου τοῦ Ξένου καί Σύλλογος Φίλων Ἱ. Μ. Ὁδηγητρίας, Σίβας 2015.

Ἀντιγραφή γιὰ τὸ «σπιτὰκι τῆς Μέλιας»

Χριστός καί Κόσμος
Περιοδική Ἔκδοση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κισάμου & Σελίνου
Τεῦχος 50 – Ἰούλιος – Σεπτέμβριος 2015

Εἰκόνα ἀπὸ: Ἱερά Μητρόπολη Γορτύνης καί Ἀρκαδίας

τὸ «σπιτὰκι τῆς Μέλιας»