Εισήγηση π. Λαυρεντίου Γρατσία: 1. Πρόλογος

Η θεωρία της εξελίξεως από πλευράς θεολογικής

Κυκλοφορεῖ συχνὰ ἡ φήμη ὅτι οἱ σχέσεις Ἐκκλησίας καὶ ἐπιστήμης δὲν εἶνε φιλικές. Αὐτὸ δὲν ἀληθεύει. Ἡ Ἐκκλησία δὲν διαφωνεῖ μὲ τὴν ἐπιστήμη, ὅταν ἡ ἐπιστήμη κάνῃ τὴ δουλειά της σωστὰ καὶ μένῃ μέσα στὰ ὅρια τῆς δικαιοδοσίας της. Στὴν ὀρθόδοξη Ἀνατολὴ δὲν σημειώθηκαν κρούσματα στὶς μεταξύ τους σχέσεις.

Στὸν χῶρο τῆς ἐπιστήμης γνωρίζουμε ὅτι διατυπώνονται πολλὲς θεωρίες ὡς τρόποι καὶ μέσα προωθήσεως τῆς γνώσεως. Καὶ κάθε θεωρία παύει νὰ εἶνε θεωρία, γίνεται ἐπιβεβαιωμένη γνῶσι καὶ ἐντάσσεται πιὰ στὶς κατακτήσεις τῆς ἐπιστήμης ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ μὲ τὶς γνωστὲς καὶ ἀποδεκτὲς ἐπιστημονικὲς μεθόδους (παρατήρησι, πείραμα) ἐπαληθεύει τὶς εἰκασίες της καὶ προσκομίζει τεκμήρια τῆς ὀρθότητός τους.

Αὐτὸ ἰσχύει καὶ γιὰ τὴ θεωρία τῆς ἐξελίξεως, τὴν ὁποία πολλοί, δίχως ἐπαρκῆ τεκμήρια, δέχονται ἀσυζητητί, χωρὶς ἀμφιβολία. Ὡστόστο ἡ ἁπλῆ λογικὴ ἀπορεῖ· Ἂν ἡ ἐξέλιξι ἦταν ἕνας γενικὰ ἰσχύων νόμος, δὲν θὰ ἔπρεπε τὰ τεκμήριά της, τὰ κρίσιμα ἀπολιθώματα δηλαδή, νὰ εἶνε ἄφθονα; γιατί λοιπὸν εἶνε τόσο σπάνια; Κινεῖ δὲ τὴν ὑποψία τοῦτο· γιὰ τὴ θεωρία αὐτὴ ὑπάρχει διεθνῶς ἰσχυρὸς ἐπιστημονικὸς ἀντίλογος καθόλου εὐκαταφρόνητος. Γιατί ἆραγε κατὰ κανόνα ὁ ἀντίλογος αὐτὸς ἀπαξιώνεται καὶ ἀποσιωπᾶται;

Ἂν μποροῦσαν ὅλοι νὰ δοῦν, ὄχι σὲ ἔντεχνα σκίτσα πάνω στὸ χαρτὶ ἀλλὰ σὲ αἴθουσες ἑνὸς μουσείου, ἀλλεπάλληλες σειρὲς ἐκθεμάτων, αὐθεντικὰ ἀπολιθώματα ζωντανῶν ὀργανισμῶν, ποὺ ν᾽ ἀρχίζουν ἀπὸ τοὺς ἀτελέστερους καὶ νὰ καταλήγουν στοὺς τελειότερους, τότε ἡ θεωρία θὰ εἶχε τεκμήρια, θὰ γινόταν γνῶσις ἐξακριβωμένη καὶ θὰ ἔπαυαν στὶς τάξεις τῶν ἐπιστημόνων οἱ διαφωνίες ποὺ τώρα ἀκούγονται. Τότε καὶ ἡ Ἐκκλησία, ποὺ ἀγαπᾷ τὴν ἀλήθεια καὶ δὲν κλείνει τὰ μάτια μπροστὰ σ᾽ αὐτήν, δὲν θὰ εἶχε κανένα λόγο νὰ ἐπιφυλάσσεται ἀπέναντι στὴν ὑπόθεσι τῆς ἐξελίξεως. Δὲν ὑπάρχουν ὅμως ὄχι πολλὲς σειρὲς τέτοιων ἀπολιθωμάτων ἀλλ᾽ οὔτε μία.

Συνεχίζεται:

2. Ἀρχαία γραμματεία

3. Ἡ ἁγία Γραφὴ

4. Ἡ Γένεσις

5. Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας

6. Μία πλάνη· θεϊστικὴ ἢ δημιουργικὴ ἐξέλιξις ἢ ἐξελικτικὴ δημιουργία

7. Ἐπίλογος

ἀρχιμ. ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΣ Μ. ΓΡΑΤΣΙΑΣ

25 Ὀκτωβρίου 2014

ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ποὺ χρησιμοποιήθηκαν

• Migne = Migne Patrologiae graecae cursus completus (ἡ γνωστὴ Ἑλληνικὴ Πατρολογία).
• Β.Ε.Π.Ε.Σ. = Βιβλιοθήκη Ἑλλήνων Πατέρων καὶ Ἐκκλησιαστικῶν Συγγραφέων (ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος).
• Ὀάνα Ἰφτίμε (καθηγητρίας στὸ Τμῆμα Μικροβιακῆς Γενετικῆς καὶ Βιοτεχνολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου) – Ἀλεξάνδρου Ἰφτίμε (ἀνθρωπολόγου, ἐρευνητοῦ βιολόγου στὸ Ἐθνικὸ Μουσεῖο Φυσικῆς Ἱστορίας «Grigore Antipa» τοῦ Βουκουρεστίου), Ἡ θεωρία τῆς ἐξέλιξης καὶ ἡ Ὀρθοδοξία, πρόλογος καθηγητοῦ Δημητρίου Τσελεγγίδη, μετάφρασις π. Ἠλία Φρατσέα, ἐκδόσεις «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 2013, σσ. 79.
• ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη κατὰ τοὺς Ο΄, τόμ. πρῶτος Ἡ Γένεσις, Παράρτημα προβλημάτων 8 Ἁγ. Γραφὴ καὶ Δαρβίνειος ἐξέλιξις, Ἀθῆναι 1960, σσ. 418-421.
• ἱερομονάχου Δαμασκηνοῦ, π. Σεραφεὶμ Ρόουζ – Ἡ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα του – 64. Γένεσις, Δημιουργία καὶ ὁ πρῶτος ἄνθρωπος, τόμ. Β΄, ἐκδ. «Μυριόβιβλος», Ἀθήνα 2006, σσ. 264-294.
• ἀρχιμ. Ἀθανασίου Μυτιληναίου, Ἡ δημιουργία τῶν χερσαίων ζῴων - Ἡ θεωρία τῆς ἐξελίξεως, ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία ἐπὶ τῆς Γενέσεως (1983).
• Παναγιώτου Τρεμπέλα, Ἀπολογητικαὶ μελέται τόμ. Β΄ - Αἱ ἀρχαὶ τῆς Δημιουργίας, ἐκδ. «Ὁ Σωτήρ», Ἀθῆναι 1969, σσ. 160-357
• Κωνσταντίνου Σιαμάκη δρος, Τρεῖς βάτραχοι, ἄρθρο στὴν περιοδικὴ ἔκδοσι Μελέτες, τ. 4, ἐκδ. Δόναξ, Θεσσαλονίκη 2008, σσ. 325-328.
• –––τοῦ ἰδίου–––––––– , Ἀπὸ πότε ὑπάρχει ψυχή; ἄρθρο στὴν περιοδικὴ ἔκδοσι Μελέτες, τ. 7, ἐκδ. Δόναξ, Θεσσαλονίκη 2010, σσ. 156-162.
• –––τοῦ ἰδίου–––––––– , Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ Γῆ; ἐκδ. Δόναξ, Θεσσαλονίκη 2011.
• Κωνσταντίνου Βουγᾶ μοριακοῦ βιολόγου, Ὁ Δαρβῖνος ἀκυρώνει τὸν Δαρβῖνο!, ἄρθρο στὸ περιοδικὸ «Ἐνοριακὴ Εὐλογία» τ. 139/2014, σσ. 136-137.